KDV Damga vergisi; kurumlar, kuruluşlar veya bireyler arasında kullanılan sözleşme, tapu senedi ve vekâletname gibi resmî belgeler üzerinden alınan bir vergidir. Damga vergisi, belgelerin hukuki geçerliliğini sağlar. İçeriklerindeki taahhütleri güvenceye alır ve sahipleri arasındaki anlaşmalara resmiyet kazandırır. Bunun sonucunda, belgeler ve sözleşmeler yalnızca kâğıt üzerinde yazılı metinler olmaktan çıkarak resmiyetin ve taraflar arasındaki anlaşmanın somut bir yansımasına dönüşürler. Damga vergisi ödenmemiş olan belgeler ise resmiyetten uzaktırlar ve hukuki bağlayıcılık ile geçerlilik açısından eksiklikler taşırlar. Bu sebeple, damga vergisinin resmî belgeler üzerindeki etkisi, süreçlerin sağlıklı yürütülmesi ve taraflar arasındaki güven ortamının sağlanması açısından büyük önem taşır.
Damga vergisi, herhangi bir resmî belgeyi veya sözleşmeyi imzalayan kişi ve kurumlar tarafından ödenir. Yani, belgeyi imzalayan tüm taraflar damga vergisi ödemekle yükümlü hale gelir. Ancak bazı istisnai durumlar mevcuttur. Bir resmî kurum ile gerçek bir kişi arasında imzalanan resmî belgelerde, Damga Vergisi Kanunu uyarınca resmî kurumlar damga vergisi ödemekten muaf oldukları için vergi ödemesi yalnızca gerçek kişi tarafından yapılır. Resmî kurumların çok miktarda resmî belge oluşturulduğu göz önünde bulundurulduğunda ise bu durum daha etkin ve düzenli bir belgelendirme sisteminin oluşturulmasını sağlar.
Sözleşmelerin ve belgelerin damga vergisi kapsamına girmesi için yalnızca ıslak imza taşıması gerekmez. Günümüzde teknolojinin ilerlemesiyle birlikte yaygınlaşan elektronik imza (e-imza) da damga vergisi kapsamındadır. Bu sayede, elektronik imza taşıyan belgeler fiziksel olarak imzalanmadan da geçerlilik kazanabilir. Aynı zamanda, belge üzerinde bulunan ve imza niteliği taşıyan bir ibare de damga vergisi ödeme yükümlülüğünün oluşmasına yol açar.
2023 yılında her bir beyanname, sözleşme ve bildirge gibi resmî belgelerden alınacak damga vergisinin üst sınırı, Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği’nce 10.732.371,80 TL olarak belirlendi. Damga vergisi üst sınırındaki artış, yeniden değerleme oranında %122,93 olarak gerçekleştirildi.
Taraflar arasında gerçekleştirilen sözleşmelerde ise sözleşmenin taşıdığı finansal değer damga vergisi hesaplamasında belirleyicidir. Sözleşmeler için belirlenen damga vergisi, %0,948 oranındaki vergi dilimi üzerinden hesaplanır. Sözleşmenin aylık değeri, yıllık değere dönüştürülür ve ortaya çıkan tutar %0,948 ile çarpılır. Ortaya çıkan tutar ödenmesi gereken damga vergisi tutarını ifade eder.
Damga vergisi hesaplanırken uygulanacak vergi dilimi, belgenin türü ve değerine göre değişiklik gösterir. Bazı belgelerdeki damga vergisi tutarı direkt sayı olarak belirtilirken bazılarında ise binlik oranlar kullanılır. Bu iki yöntem çerçevesinde damga vergisi tahsilatı gerçekleştirilir.
Damga vergisi binde 9,48 oranında uygulanacak başlıca belgeler; abonelik sözleşmeleri, taahhütnameler, devre ve uzun süreli tatil sözleşmeleri, ipotekli borç senedi, kefalet senetleri, mesafeli satış sözleşmeleri, mukavelenameler, rehin senetleri, sigorta prim bildirgeleri, taksitli satış sözleşmeleri, teminat senetleri ve tüketicilere yapılan doğalgaz satışına ilişkin sözleşmelerdir.
Damga vergisi binde 1,89 oranında uygulanacak belgeler ise kira sözleşmeleri, kayıt ve tescil edilmiş ikinci el araçların satış sözleşmeleri ve fesihnamelerdir.
2023 Yılında Beyannamelerden Alınacak Damga Vergisi Tutarları | |
Belediye ve il özel idarelerine verilen beyannameler: |
144,40 TL |
Gümrük idarelerine verilen beyannameler: | 393,90 TL |
Katma değer vergisi beyannameleri: | 194,60 TL |
Kurumlar vergisi beyannameleri: | 393,90 TL |
Muhtasar beyannameler: | 194,60 TL |
Muhtasar ve prim hizmet beyannamesi: | 230,70 TL |
Sosyal güvenlik kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri: | 144,40 TL |
Yıllık gelir vergisi beyannameleri: | 294,90 TL |
Diğer vergi beyannameleri (damga vergisi beyannameleri hariç) | 194,60 TL |
Damga vergisi ödeme seçenekleri, çeşitliliği ve ulaşılabilirliği bakımından vatandaşlar için ödeme işlemini kolaylaştıran bir yapıya sahiptirler. Ödemeler; vergi daireleri, anlaşmalı bankalar veya Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın internet sitesi üzerinden gerçekleştirilebilir.
Ödeme için vergi dairesini tercih eden vatandaşlar, damga vergisi ödemelerini fiziki olarak bağlı bulundukları vergi dairesinde gerçekleştirirler. Ödeme makbuzu teslim alındıktan sonra ödeme işlemi tamamlanır.
Anlaşmalı bankalar üzerinden yapılan ödemelerde vatandaşlar banka şubelerine giderek veya internet bankacılığı kullanarak damga vergisi ödeme işlemlerini gerçekleştirirler. Geniş ve yaygın banka ağı, ödeme işlemlerinin hızlı ve kolay bir şekilde tamamlanmasını sağlar.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın internet sitesi üzerinden de dijital olarak damga vergisi ödemesi yapılabilir. Bu, vatandaşlara oldukça kolay ve pratik bir ödeme imkânı sunar. İnternet sitesi üzerinden gerekli bilgiler doldurulduktan sonra ödeme işlemi gerçekleştirilir. Aynı zamanda, damga vergisi maktu ve nispi şekillerde de ödenebilir. Maktu ödeme, sözleşmede değerin belirtilmediği durumlarda belgenin taşıdığı değerin yerine sabit bir verginin ödenmesidir. Ödeme, belgeye uygulanan en düşük damga vergisi tutarı üzerinden hesaplanır. Nispi ödemede ise kanunda ifade edilen oran ile sözleşmede belirtilen değer üzerinden hesaplanan tutar ile ödeme gerçekleştirilir. Ödenecek tutar belgede belirtilen değer üzerinden belirlendiği için değer ne kadar fazlaysa damga vergisi de o oranda artar.
Damga vergisi beyannamesi de ödeme sürecindeki önemli bir adımdır. Beyanname her ayın 23. gününe kadar ilgili vergi dairesine verilmelidir. Ödeme işlemi ise her ayın 26. gününe kadar tamamlanmalıdır. Damga vergisi beyannamesinin zamanında verilmemesi veya ödeme işleminin tamamlanmaması durumunda, çeşitli cezai yaptırımlarla karşılaşılabilir.