Mali Tablo ve Raporlarda Usulsüzlük Kontrolleri
Finansal denetimler; şirketin varlığı, transfer işlemlerinin doğruluğu, hesap kontrolleri başta olmak üzere birçok istatistik verinin güvenilirliğini kontrol eder. Tüm verilerin ve istatistiklerin işlenmesi ise muhasebe hizmetleri tarafından ele alınır. Denetimciler şirketlerin finansal durum tablolarının yasalara uygun bir şekilde düzenlenip kaleme alınmasıyla ilgilenmektedir.
Mali Tablo Nedir?
Mali tablolar, yatırımcılar ve analistler tarafından bir işletmenin nasıl ilerleme kaydettiğini değerlendirmek için kullanılmaktadır. Yatırımcılar, bir işletmeyi finanse edip etmemeye karar verirken mali tabloları kullanır. Mali tabloları yatırım amaçlı kullanan bireyler ise bu bilgileri inceler veya incelemiş olan analistlerin yorumlarını dikkate alarak yatırım kararı alırlar. Devlet kurumları, vergi beyannamesi ve ödeme uygunluklarını analiz etmek için mali tablo ve finans raporlarını denetler.
Bir ekonomik değer; oluşturulduğu andan itibaren, başka bir değere dönüşmesi durumunda, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda ait olduğu dönemlerin mali tablolarında gösterilir.
Mali raporlar, kamu idarelerinin mali durumunu, performansını ve para akışlarını gerçeğe uygun olarak göstermelidir. Eğer bu süreç içerisinde kayıt altına alınmış değerler gerçeği yansıtmıyorsa muhasebe raporlarında usulsüzlük vardır.
Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 514. maddesinde muhasebe birimleri tarafından hazırlanması gereken mali tabloları aşağıdaki gibidir:
- İç borç değişim verileri
- Bütçe giderlerini sınıflandırma istatistikleri
- Mali varlık değişim raporları
- Bütçe giderlerinin sınıflandırılması istatistikleri
- Şarta bağlı varlık ve yükümlülükler verileri
- Bütçe gelirlerinin sınıflandırılma istatistikleri
- Faaliyet sonuçları raporları
- Şarta bağlı varlıklar grafikleri
- Dış borç değişimi raporları
- Gelir sınıflandırılma istatistikleri
- Nakit akışı raporları
- Giderlerin sınıflandırılmasıyla ilgili veriler
Finansal Raporlar Neden Önemlidir?
Finansal raporlar, işletmelerin belirlenmiş yasalara uyması ve kontrol edilebilir olması amacıyla hazırlanır. Ancak kurumların geleceğe dönük adımlar atabilmesi için mali raporlardan yardım alması oldukça önem taşır. Halka açık borsada hisse satan şirketlerle birlikte bazı gereksinimleri karşılayan kurumlar için de finansal tablo ve yıllık raporların hazırlanması zorunludur. İşletmeye ait hisse satın almak isteyen yatırım odaklı müşteriler, denetçi rapor özetleri ve mali raporlara bakarak karar kılarlar. Şirketlerin ihtiyacı üzerine kredi veren bankalar için bu raporların usulüne göre hazırlanmış olması gereklidir. Bununla birlikte kurumlar yasal açıdan zorunlu olmasa bile mali rapor hazırlayabilir. Bu raporlar işletmelere yatırım yapacak kişilere büyük kolaylık sağlamaktadır.
Halka açık borsada alım satım yapan işletmelerin düzenli aralıklarla;
- Bilanço verileri,
- Sermaye hareket raporları,
- Gelir raporları,
- Nakit akış istatistikleri gibi gerekli belgeleri yayınlaması gerekir.
Yatırımcılar satın alacağı hisse senedinin mali raporuna ve fiyatına dikkat eder. Finansal raporlamanın önemi de burada ortaya çıkmaktadır. Mali raporların usulüne uygun ve gerçeği yansıtacak şekilde hazırlanması şirketin finansmanı için oldukça önemlidir.
Mali Tablo Raporlarında Hata, Hile ve Usulsüzlükler
Globalleşen ekonomide şirketler büyüdükçe kontrolleri de zor olmaktadır. Bazı durumlarda kurum ve işletmelerin finansmanı kötü niyetli kişiler tarafından sömürülebilir. Bu suçlar beraberinde şirket varlığı eriyebilir. Yatırımcı ve hak sahipleri tarafından kayıplar verilebilir. İşletmelerin varlığını zedebileyecek bir suç olan usulsüzlük tecrübeli, objektif ve bağımsız bir kişi tarafından denetlemeye tabi tutulmalıdır.
Bazı işletmeler ise vermiş olduğu vergiyi hafifletmek adına gelirini olabildiği kadar az göstermeye çalışabilir. Varlıkların kötüye kullanılmasında genellikle varlıkların kaybolması ve rehin verilmesini gizlemek için yanıltıcı kayıtların yapılması söz konusudur.
Bunların yanı sıra bazı şirketlerin hileli finansal raporlama yaparak gelir ve gider dengesini farklı gösterdiği de bilinir. Hileli finansal raporlarla kişiler iş yerinde çalışıyor gösterilebilir. Bir başka örnek olarak ise iş yerine alınan bir ürün gibi gösterilerek kişisel eşyalar satın alınmasıdır.
Mali Tablo ve Raporlarda Usulsüzlük Kontrolleri
Mali tablo ve raporlar, kamu ve kuruluşların en çok dikkat etmesi gereken konular arasındadır. Tablolar ve raporlar usulüne uygun şekilde hazırlanmalıdır. Üslüne göre hazırlanmayan raporlar, işletme veya kurum ve kuruluşlara maddi anlamda zarar verebilir. Hatalı raporlar en çok karşı karşıya kalınan alanlardan biriyse muhasebe raporlarıdır. Muhasebe raporlarındaki hata tespiti şirketin gelir ve gider dengesinde yanlışlara ve aynı zamanda gelecek planlamasında hatalı bir karar almasına neden olabilir. Bu gibi hataların kontrollerini ilgili birimlerdeki personeller üstlenir. Bu kişiler genellikle o alanda uzman kişiler veya denetimciler olarak karşımıza çıkar.
