Özel Sermaye Şirketlerinde İç Denetim
Bir şirketin hedeflerine istikrarlı halde ulaşması, yöneticilerin şirket yönetimini daha etkili sağlamaları için iç denetime ihtiyacı vardır. İç denetim bir yönetim kontrolü olarak karşımıza çıkmaktadır.
İşletmenin varlığını korumak,
Güvenilir ve doğru bilgi akışını sağlamak,
Yasal düzenleme, prosedür, plan ve politikalarla uyumlu işletme faaliyeti sürdürmek işletmenin hedeflerine ulaşmasını sağlayan iç denetim faktörleridir.
Tamamlayıcı süreç olarak da adlandırabileceğimiz iç denetim, şirketin dinamik yapısını dizayn ederek rotasını çizer ve hedefe ulaşmasını kolaylaştırır. İç kontrol ve iç denetim birbirleriyle tam tamına ilişki içinde olan iki unsurdur. Şimdi iç kontrol, iç denetim ve risk kavramlarını inceleyelim.
İç Kontrol, İç Denetim ve Riske Yaklaşımlar
Özel sermaye şirketlerinde iç denetim; iç kontrol, iç denetim ve risk olarak üç ana unsurdan oluşmaktadır. Bu temel unsurlara değinmek gerekirse:
İç kontrol: İç kontrol, bir şirketin hedeflerine ulaşmasını sağlayan tamamlayıcı bir süreçtir. Bu süreçte şirketin tüm departman ve kademeleri iç kontrol mekanizmasının bir parçasıdır. Yani ast gibi üstler de iç kontrolün gerekliliklerini yerine getirmelidir.
İç kontrol; bir şirketteki iş ve faaliyetlerin etik kurallara, yasalara uygun, hesaplı, verimli ve etkin olmasını sağlar ve hesap verilebilirlik ilkesine bağlı sürdürülür. Hasar, kötü niyet, kötü kullanım, kayıp gibi iç dinamiğe bağlı zayiatların azalmasını sağlar. Aynı zamanda risk faktörlerinin önceden tespit edilmesini ve risklerin nasıl karşılanacağının belirlenmesine de olanak sağlar.
İç denetim: İç denetim de iç kontrol gibi tamamlayıcı bir süreçtir. Bu süreç genellikle bağımsız kuruluşlar tarafından sürdürülmektedir. İşletmenin işlemlerini incelemek, değerlendirmek, iç kontrol süreçlerini kritize etmek iç denetim fonksiyonunun temel işlevidir. İç denetim, iş yerindeki çalışanların ve sorumluluk sahibi kişilerin şirket adına daha verimli olmasını sağlamak amacıyla şirketin faaliyetlerini inceler ve analiz eder. Bu analizlerin sonuçlarını paylaşır ve şirket içindeki kişilere öneriler sunar. Yani iç denetimin bir diğer fonksiyonu denetimin etkinliğini artırmaktır.
Denetimler sistemli, disiplinli bir şekilde sürdürülür ve belli bir plan program çerçevesinde gerçekleştirilir. Denetim süreci; planlama, bilgi edinme, değerlendirme, raporlama sıralaması ile ilerlemektedir. Bu süreçte işletmenin faaliyetleri kadar iç kontrol sistemleri de inceleme altındadır.
Risk: Risk, özel sermaye şirketlerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Tüm süreç ve faaliyetler kendi içinde çeşitli riskler barındırır ve öngörülü, güvenceli yaklaşım şirketler için hayati öneme sahiptir. İç kontrol ve iç denetim faktörleri riskleri öngörmek, raporlamak, riski karşılamak ve riske karşı güvence oluşturmak için edinilmiş yöntemlerdir. Ayrıca günümüzde iç denetim birimleri şirketin yeni atılımlarının ortaya çıkardığı riskleri öngörmek ve yeni durumlara adapte olma süreçlerini kolaylaştırmak için de hizmet vermektedir.
Özel Sermaye Şirketlerinde İç Denetim ve İç Kontrol
Özel sermaye şirketlerinde iç denetim ve iç kontrol çok aşamalı, çok yönlü bir süreçtir. Şirketin iş ve edimlerinin yanı sıra finansal durumu ve şirkete özel ihtiyaçlar da incelenir.
Sürecin şirkete özel şekilde sürdürülüyor olması iç denetim ekiplerinin özel taleplerle karşılaşmasına da sebep olmaktadır.
İç kontrol mekanizmasının ve risk faktörlerinin değerlendirilmesi, finansal performansın ölçümleri, farklılaşan ihtiyaçların tespiti, raporlama, öneri verme gibi karmaşık süreçler uzman denetçiler tarafından yönetilmelidir.
Bağımsız olan denetçi kuruluşlar şirketlerin hedeflerine ulaşmak amacıyla oluşturdukları beklentilere uygun ve hızlı bir şekilde cevap vermelidir.
