SGK Borçları Nasıl Yapılandırılacak?

27 Ocak 2023 tarihinde TBMM’ye sunulan “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile  Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” ile vergi, sigorta primi vd.  kamu alacaklarına yeniden yapılandırma imkânı getirilmiş olup, söz konusu kanun teklifinin Plan  ve Bütçe Komisyonundaki görüşmeleri 31 Ocak 2023 tarihinde tamamlanmıştır. Seçim süreci de  dikkate alınarak söz konusu düzenlemenin kısa süre içinde Meclis Genel Kurulunda görüşülerek  yasalaşması beklenmektedir. 

Meclis Genel Kurulundaki görüşmeler sırasında bazı değişiklikler olabilecek ise de, Plan ve Bütçe  Komisyonunun kabul ettiği metin çerçevesinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) olan borçların  nasıl yapılandırılacağı hakkında bilgi verilecektir.  

Yapılandırma kapsamına giren SGK Borçlarının Türü 

2022/Aralık ve önceki aylara ilişkin olup, Kanunun Resmî Gazete’de yayımlanacağı tarihe kadar  veya Kanun teklifinde belirtilen sürelerin sonuna kadar tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan; 

•  5510 sayılı Kanunun 4/a (SSK), 4/b (Bağ-Kur) ve 4/c (Emekli Sandığı) kapsamındaki  sigortalılık statülerinden kaynaklanan sigorta primi, emekli keseneği ve kurum karşılığı,  işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi borçları, 
• İsteğe bağlı sigorta primi ve topluluk sigortası primi borçları,  
• Özel nitelikteki inşaatlar ile ihale konusu işlere ilişkin eksik işçilikten (asgari işçilik)  kaynaklanan sigorta primi borçları,  
• İdari para cezası borçları, 
• SGK tarafından takip edilen damga vergisi, özel işlem vergisi ve eğitime katkı payı borçları,  
• 5510/60-g bendi kapsamında sigortalı olanların genel sağlık sigortası primi borçları, yeniden yapılandırılabilecektir. 

Yapılandırmaya esas borcun hesaplanma şekli 

Yeniden yapılandırmaya esas borcun hesaplanması sırasında, borç asıllarının ödeme vadesinin  sona erdiği tarihten, Kanunun yayımlanacağı tarihe kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim  oranları esas alınmak suretiyle, gecikme cezası ve gecikme zammı yerine tahsil edilecek olan faiz  hesaplanacaktır. 

Gecikme cezası ve gecikme zammının yerine hesaplanacak olan faizin bu şekilde hesaplanmasının  ardından bu faiz tutarı ile alacak aslı toplanarak yeniden yapılandırmaya esas borç belirlenecektir.  

Ancak, 31.12.2022 tarihinden (bu tarih dahil) önce işlenen fiillere ilişkin olup, Kanunun  yayımlanacağı tarihten önce kesinleştiği halde, Kanunun yayımlanacağı tarih itibariyle SGK’ya  ödenmemiş olan idari para cezası asıllarının %50’si ile bu %50 borç aslına ödeme vadesinin  sona erdiği tarihten, Kanunun yayımlanacağı tarihe kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık değişim oranları uygulanmak suretiyle hesaplanacak faiz toplanarak, yapılandırmaya esas olan idari para  cezası borcu bulunacaktır. 

Buna göre, SGK tarafından daha önce tahakkuk ettirilmiş olan idari para cezası asıllarının  %50’sinin tahsilinden vazgeçilecektir.  

5510/60-1 (g) bendi kapsamında Genel Sağlık Sigortası (GSS) tescili yapılmış olup da gelir  testine hiç başvurmayanlardan Kanununun yayımı tarihinden 30.06.2023 tarihine  kadar gelir testine başvuran kişilerin GSS primleri gelir testinin sonucuna göre ilk tescil  başlangıç tarihinden itibaren yeniden tahakkuk ettirilecektir. 

2022/aralık ayı ve önceki aylara ilişkin olup, Kanunun yayımı tarihinden önce 5510/60-1 (g) bendi  kapsamında tahakkuk ettiği halde ödenmemiş olan GSS prim borçlarının 31.07.2023  tarihine kadar ödenmesi halinde ise gecikme cezası ve gecikme zammı gibi fer’i  alacakların tamamının tahsilinden vazgeçilecektir. 

Aşağıdaki tabloda yapılandırılacak borç türlerine göre borcun nasıl hesaplanacağı özet olarak  gösterilmiştir. 

İş Kazası, meslek hastalığı, hastalık olayları nedeniyle kuruma (rücu) borcu  olanlar 

İşverenlerin ve üçüncü şahısların; 

• 5510/14, 21, 23, 39 ve 76.  
• 506/Mülga-10, 26, 27 ve 28. 
• 1479/Mülga-63.  
• 5434/129.  

Maddeleri gereğince iş kazası ve meslek hastalığı, malullük, adi malullük ve ölüm halleri ile genel  sağlık sigortalısına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere yönelik fiiller nedeniyle  ödemekle yükümlü bulundukları her türlü borçları ile bu borçlara kanuni faiz uygulanan sürenin  başlangıcından yapılandırma Kanununun yayımı tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık  değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi  halinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin tahsilinden vazgeçilecektir. 

Kurumdan fazla ve yersiz aylık, gelir almış ve ödenmiş olanlar 

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından fazla veya yersiz olarak ödendiği tespit edilen ve tahsil edilmesi gereken gelir ve aylıklara ilişkin borç asılları ile bu borçlara kanuni faiz uygulanan sürenin  başlangıcından yapılandırma Kanunu’nun yayımı tarihine kadar geçen süre için Yİ-ÜFE aylık  değişim oranlan esas alınarak hesaplanacak tutarın, ilgili Kanunda belirtilen süre ve şekilde ödenmesi halinde bu borçlara uygulanan kanuni faizin tahsilinden vazgeçilecektir.

Başvuru süresi 

Yeniden yapılandırma hükümlerinden yararlanmak isteyen borçluların en geç 30.04.2023  Pazar ve takip eden 01.05.2023 Pazartesi günü resmi tatil olduğundan 02.05.2023  Salı günü sonuna kadar SGK’ya başvurmaları gerekmektedir. 

İlk taksitin ödenme süresi ve taksit sayısı 

Borçlular yeniden yapılandırma kapsamında aylık dönemler halinde, 48 eşit taksitte borçlarını  ödeyebileceklerdir. 

Yeniden yapılandırılan SGK borçlarının ilk taksitinin en geç 31.05.2023 Çarşamba günü  mesai saati bitimine kadar, diğer taksitlerinin ise bu tarihleri takip eden aylık dönemler  hâlinde azami 48 eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir. 

Cumhurbaşkanı, Kanunda öngörülen başvuru ve ilk taksit ödeme sürelerini bir aya kadar  uzatabilecektir. 

Taksitlendirme faizi 

Yeniden yapılandırılacak borçların taksitlendirilerek ödenmek istenmesi halinde,  yapılandırmaya esas borç aslı ve Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanmış faizden oluşan borç tutarı; 

• 12 taksit için (1,09) 
• 18 taksit için (1,135) 
• 24 taksit için (1,18) 
• 36 taksit için (1,27) 
• 48 taksit için (1,36) 

katsayısı ile çarpılacak ve bulunan tutar taksit sayısına bölünmek suretiyle aylık dönemler halinde  ödenecek taksit tutarı hesaplanacaktır. 

Yapılandırmanın ihlali/bozulması 

İlk iki taksitin süresinde ve tam ödenmesi koşuluyla; kalan taksitlerden, bir takvim  yılında üç veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde,  ödenmeyen veya eksik ödenen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar geç ödeme  zammı ile birlikte ödenmesi şartıyla Kanun hükümlerinden yararlanmaya devam edilebilecektir. 

İlk iki taksitin süresinde tam ödenmemesi ya da süresinde ödenmeyen veya eksik ödenen diğer  taksitlerin belirtilen şekilde de ödenmemesi veya bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde  ödenmemesi veya eksik ödenmesi hâlinde Kanun hükümlerinden yararlanma hakkı  kaybedilecektir. 

Hacizlerin kaldırılması ve alınmış teminatların iadesi 

Borçlarını yapılandırmak isteyenlerden herhangi bir teminat istenmeyecektir. 

Ayrıca, kapsama giren borçlarla ilgili yeniden yapılandırma başvurusunda bulunulması halinde,  kapsama giren borçlar için daha önce uygulanmış olan hacizler yapılan ödemeler nispetinde  kaldırılacak, söz konusu ödemelere isabet eden tutardaki teminatlar ise iade edilecektir. 

Daha önce borçlarını yapılandıranlar 

Borçlarını daha önce 7256 ve 7326 sayılı Kanunlara göre yapılandıran ve Kanunun Resmî Gazete’de yayımlanacağı tarih itibarıyle anılan kanunlar kapsamında ödemeleri devam eden  alacaklar açısından, talep edilmesi hâlinde bu kanun hükümlerinden yararlanılabilecektir. Bu  durumda ödenmiş taksit tutarlarına tecil tarihi ile ödeme tarihi arasında geçen süre için anılan  kanuna göre tercih edilen taksit süresine uygun katsayı uygulanacak, kalan taksit tutarlarına konu  alacaklar vadesinde ödenmemiş alacak kabul edilerek bu kanunun ilgili hükümlerine göre  yapılandırılacak ve ödenmemiş taksitlere ilişkin kalan katsayı tutarlarının tahsilinden  vazgeçilecektir. 

Davalardan vazgeçme ve feragat 

Borçluların yapılandırma hükümlerinden faydalanabilmeleri için dava açmamaları, açılmış olan  davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına gitmemeleri gerekmekte olup, kanunda belirtilen  başvuru süreleri içinde, yazılı olarak bu iradelerini belirtmeleri gerekmektedir. 

Borçlularca, yapılandırma hükümlerinden yararlanmak üzere davadan vazgeçilmesi hâlinde  idarece de ihtilaflar sürdürülmeyecektir. 

Yapılandırma yapanların genel sağlık sigortasından yararlanması 

5510 sayılı Kanuna göre, 4/b sigortalısı olarak tescil edilen Bağ-Kur sigortalıları ile ek-5  kapsamında tescilli olan tarım ve orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz çalışanlar ve ek-6  kapsamında tescilli olan taksi, dolmuş vb nitelikteki toplu taşıma araçlarında sigortalı olanlar  borçlarını yapılandırmaları halinde, yapılandırılan borç haricinde 60 günden fazla prim ve prime  ilişkin borçlarının bulunmaması veya bu borçlarını taksitlendirmiş veya yapılandırmış olup ödeme  yükümlülüklerini de yerine getiriyor olmaları ve Kanuna göre yapılandırılan borçlarının ilk  taksitini ödemeleri kaydıyla GSS’den yararlanmaya başlayabileceklerdir.