Bulutları dağıtalım: Metaverse gelecek için ne ifade ediyor?

Öne çıkanlar

Metaverse bir devrimi değil, liderlerin göz ardı etmemesi gereken bir evrim sürecini ifade ediyor.
Bu evrim, uzun vadede şirketlerin ve tüketicilerin birbirleriyle, ürünlerle ve hizmetlerle etkileşimini kökten değiştirecek.
Metaverse ilişkili kripto para, fintech inovasyonları gibi temel konseptler bugün tüm şirketleri ilgilendiriyor.
Metaverse, beraberinde riskleri de barındırıyor: Yeni teknolojiler, güven oluşturmak için yeni stratejiler ve yeni bakış açıları gerektiriyor.
Liderler, belirlediğimiz 6 kritik kavrama aşina olarak Metaverse çerçevesini anlarken ve nispeten düşük riskli senaryoları yavaş ve istikrarlı adımlarla değerlendirebilirler.

Metaverse söz konusu olduğunda liderlerin çok küçük bir kısmı bu konuda uzman olduğunu düşünüyor. Hatta bazıları, bunun şirketleri için önemli olup olmadığını bile bilmiyor. Evet, Metaverse şirketiniz için önemli!

Metaverse ile ilgili bazı kavramlar şimdiden somutlaşmaya başladı. Diğerleri de yakında olgunlaşacak. Birçok şirket, paydaşlarıyla farklı şekillerde bağlantı kurmak, müşteri bağlılığını güçlendirmek ve gelirlerini arttırmak için bu alana yatırım yapıyor.

Öte yandan, pazarda bu kadar hızla yükselmiş bir kavram için dikkatli olmakta da fayda var. Metaverse’ün temelini oluşturan teknoloji trendlerinin bazıları son yıllarda hayatlarımıza girmiş olsa da (AR/VR, Blockchain vs.), popüler hale gelmesi çok ani oldu. İnternetin ilk günlerinde olduğu gibi Metaverse de spekülasyon, aşırı değerleme ve makul olmayan yatırımlara yol açabilir. Teknoloji konusunda öngörülü kanaat liderlerinin hayal ettiği Metaverse vizyonunun tam anlamıyla gerçekleşmesi epey zaman alacak, bu nedenle her şirketin kendi endüstrisinde bir Metaverse lideri olması bugünden gerekmiyor.

İyi habere gelirsek, gerçeği reklamdan ayırmak mümkün! Metaverse’ün temel kavramlarını anlayarak şirketinizin ihtiyaçlarına yönelik uygulanabilir ve makul adımları planlayabilirsiniz.

Metaverse nedir ve şirketiniz için ne anlama geliyor?

Metaverse, ürün ve hizmet alım satımı yapabileceğiniz, sözleşmeler imzalayıp yürürlüğe koyabileceğiniz, yetenekleri işe alıp eğitebileceğiniz, müşteriler ve topluluklarla bağlantı kurabileceğiniz gerçekçi üç boyutlu dijital bir dünya vaad ediyor. Hayal edilen bu dünya günümüzde verileri, yönetişimi ve işlemleri kontrol eden büyük platformların sahipliğinde olmayacak. Bunun yerine müşteriler (ve şirketler) kendi kimliklerini, paralarını, deneyimlerini ve varlıklarını istedikleri yere götürebilecekler. Ayrıca, günümüzün internet deneyimlerinden farklı olarak, bu dijital dünyanın büyük bir kısmı, içinde hiç kimse olmasa da var olmaya devam edecek.

Mesela, Metaverse ile, sanal gerçeklik gözlüğü takarak dünyanın öbür ucundaki bir fabrikayı ziyaret etmeniz mümkün olacak. Oturduğunuz yerden kalkmadan fabrikadaki makineleri görebilecek, fabrika müdürü ile el sıkışabilecek ve fabrikanın faaliyetlerini gözlemleyebileceksiniz. Siz fabrikanın dijital versiyonundan çıktıktan sonra da, bu versiyon eş zamanlı üretim yapmaya devam edecek. Tüketiciler, sanal bir otomobil galerisinden rakip bir diğerine hızlıca geçip test sürüşünü, aracın yaşattığı duyuları da hissederek yapabilecekler. Sanal otomobil ise bir sonraki sanal sürücüsünü bekleyecek.

Şirketler için merkezi olmayan, kapsayıcı ve kalıcı bir dijital dünyanın etkileri çok büyük olabilir.

Şirketler şimdiden Metaverse’te bazı konulara odaklandılar;

Müşteri deneyimini zenginleştirmek
Yalnızca Metaverse’de bulunan sanal ürünler geliştirmek
Müşteriler hakkında yeni veriler toplamak
Fiziksel ve dijital ürün ve hizmetleri pazarlamak
Metaverse ödemelerini ve finansmanını desteklemek
Metaverse faaliyetlerini destekleyen donanımlar ve uygulamalar sunmak

Hayal edilen Metaverse vizyonu için henüz yolumuz olsa da, bu yolculuk bolca fırsat barındırıyor.

Metaverse ilk kez bundan 30 yıl önce hayal edildi, tanımlandı ve isimlendirildi. Bazı dijital platformlar kendilerini bugünden Metaverse olarak tanımlasa da, gerçekler farklı. Bilgi işleme gücü, artırılmış gerçeklik için donanımlar, yazılım protokolleri, yapay zeka, bulut ve ağ kurma kapasitesi, gerçek anlamda kapsayıcı ve paylaşımlı bir Metaverse’ü desteklemeye henüz hazır değil.

Ancak inovatif teknolojilerin birleşerek daha büyük bir bütünü oluşturmasına dair uzun soluklu trendin doruk noktasına ulaşmasıyla, Metaverse geleceği artık çok yakın. PwC olarak son on yılda şirketler için en önemli yeni teknolojileri ve bu teknolojilerin potansiyel bir Metaverse’ün parçalarını oluşturacak şekilde nasıl bir araya geldiğini ortaya koyduk.

Metaverse’ün teknoloji yapı taşları hakkında bilgi alın

Temel sekiz birleşme teması

Yapay zeka, blockchain ve sanal gerçeklik gibi yeni teknolojiler yeni ve güçlü altı yolla bir araya geliyor.

Daha fazlası

Günümüzde bulut teknolojisi; artırılmış gerçeklik ve kapsamlı ara yüzleri destekleyecek işlem gücünü ve saklama alanını sunuyor. 5G’den yararlanan, internet bağlantısı yoğun ağlar artık gelişimini tamamlıyor. Yapay zekâ, gerçek hissi veren deneyimler sunacak bilgisayar görüntülerini, konuşmaları ve derin öğrenmeyi bir araya getiren dijital yansımaların oluşturulmasına yardım ediyor. Blockchain teknolojisinin gelişmesi ile merkeziyetsiz finans ve ekonomi kavramları öne çıkıyor. Son olarak dijital tüketiciler ve pandeminin tüketim alışkanlıkları üzerindeki etkisi, Metaverse’in vaad ettiği sanal ürün ve deneyimlere olan ilgiyi arttıyor.

Today: The seeds of the metaverse exist as isolated experiences, where assets and value are not interoperable or interchangeable. Future: Landscape of virtual spaces with transferable identities and assets enabled by blockchains that are interoperable or interchangeable.

Metaverse’ün temel kavramlarından ‘birlikte çalışılabilirlik’ (Interoperability), sizin ve müşterilerinizin çeşitli sağlayıcılar tarafından sunulan birden çok deneyim arasında sorunsuz bir şekilde geçiş yapabilmenizi tanımlar. Vaat edilen bu dijital dünya günümüzde hâlâ büyük ölçüde eksik. Bu eksikliği tamamlamak için Web 3.0 mimarisinin geliştirilmesine ihtiyaç var. İlk önce statik web sayfaları (Web 1.0) vardı. Ardından, dinamik içerikli, ancak yalnızca şirketlerin sahip olduğu ve yönettiği platformlarda mevcut internet (Web 2.0) gelişti. İnternet yenilikçilerinin ve yatırımcıların şu anda üzerinde çalıştığı Web 3.0'ın ise sayısız birlikte çalışabilir platformla merkezi olmayan bir yapı olması öngörülüyor. Bu öngörüler gerçekleşsin veya gerçekleşmesin, bugün risklerle birlikte fırsatlar sunmak için Metaverse’ün yeterli bileşenleri zaten var.

Metaverse nelerden oluşuyor: Bilinmesi gereken temel kavramlar

Metaverse, şirketlerin odaklanabileceği bir dizi fırsat olarak düşünülebilir. Metaverse’ü oluşturmak üzere bir araya gelen teknoloji trendleri hakkında yaptığımız yıllarca süren çalışmalara dayanarak Metaverse’ün temelini oluşturacak altı kavramı belirledik. Bu kavramlar henüz olgunlaşma aşamasında.

Bu kavramlar içinden, şu anda oldukça somut olan bazılarıyla yeni iş kolları oluşturulabilir veya var olan iş kolları geliştirilebilir. Perakende, gayrimenkul ve eğlence sektöründeki şirketler halihazırda bunlara yatırım yaparak kâr elde ediyor. Öte yandan, daha az olgunlaşmış Metaverse bileşenleri olan diğer kavramları en başından seçerek Metaverse ne yönde evrim geçirirse geçirsin şirketinizin buna hazır olmasını sağlayabilirsiniz. Her iki türlü de bu bileşenler, güvene ve değerlere dikkat edilmesini gerektiriyor; zira, eğer dikkat edilmezse, bu yeni dijital dünya, sosyoekonomik eşitsizlikleri daha da derinleştirebilir.

Varlıklar, işlemler ve kimlikler, milyarlarca insanın ve şirketin yer aldığı fiziksel ve dijital dünyada aynı anda mevcut olduğunda, eski yöntemlerle güven oluşturmak ve bu güveni korumak mümkün olmayabilir.

PwC’nin Metaverse çerçevesini oluşturan altı kavram:

Ekonomi

Kripto paralar, NFT’ler (Non-Fungible Token) ve Blockchain’e dayalı diğer dijital paralar, varlıklar ve takas edilebilir varlıklar, Metaverse’deki değer alışverişinin temelini oluşturacak gibi görünüyor. Hükümetlerin, şirketlerin ve yeni tümüyle dijital organizasyonların, güvenilir dijital para sistemleri kurmak, yeni veriyi paraya çevirme teklifleri sunmak ve Metaverse’de kredi vermek, ödemek, gayrimenkul yatırımı yapmak gibi işlemleri gerçekleştirmek için çalışmalar yapmasıyla birlikte daha fazla inovasyon ihtiyacı ortaya çıkacak. Blockchain ile çalışan bir bilgisayar programının koyduğu, isteğe bağlı olarak kabul edilen kurallara sahip merkezi olmayan otonom kuruluşlar (decentralized autonomous organizations - “DAO”) önemli rol oynayacak.

Birlikte çalışabilme

Metaverse’ün ulaşacağı tam vizyonda, Web 3.0 ve henüz belirlenmemiş bazı standartlara dayalı olarak kullanıcıların ve platformların sorunsuz olarak birlikte çalışabilmesi gerekiyor. Bu birlikte çalışabilme, müşterilere ulaşmak ve onları anlayabilmek için yeni imkanlar sunarken; aynı zamanda veri toplama ve korumayla, siber güvenlik ve gizlilikle ilgili yeni zorlukları da beraberinde getirecek. Ayrıca, kullanıcıları ve kullanıcıların verilerini belirli bir platformda tutmaya dayalı olarak geliştirilen işletme stratejileri de değişime uğrayabilir. Rekabet avantajı, kullanıcılara Metaverse’e (donanım veya yazılımla) güvenilir şekilde giriş yapabilme imkanı sunan şirketlere kayabilir.

Yönetişim

Metaverse’de aynı zamanda kullanıcıların uyması gereken kurallar, uygulanacak vergi yaptırımları ve regülasyonlar, veri yönetimi ve yasalara uyum gibi yönetişim mekanizmalarının geliştirilmesi gerekecek. Bu evrene erkenden girenlerin bu kuralları koymaya yardım etme fırsatı olabilir. Merkezi olmayan ve yeni bir dijital dünya, kötü niyetli kişilere saldırılabilecek yeni giriş noktaları sunduğundan; güvenlik, her şeyden daha önemli olacak. Gerçeklik, daha geniş anlamıyla güven, interneti kasıp kavuran bilgi kirliliğini azaltmada çok önemli bir yere sahip olacak.

Kimlik

Günümüz internetinde kimlik genellikle platformlarla ilişkilidir. Gerçek ad, takma ad veya adsız olarak kimlikler oluşturulabilir. Merkezi olmayan ve birbiriyle bağlantılı Metaverse’de insanların, varlıkların ve organizasyonların platformlar arası taşınabilen güvenilir dijital kimlikleri olması gerekecek. Şu anda dijital kimliğiyle aktif olan şirketler, hem Metaverse’ün standartlarını oluşturmaya yardım edebilecek, hem de gerekli hizmetleri sunabilecek. Dijital kimlikler aynı zamanda, merkezi olmayan bir ortamda onaylı veri toplama ve veri yönetimi için de kritik önem taşıyacak.

Deneyim

Paylaşımlı, kapsayıcı ve kalıcı 3 boyutlu bir dijital dünya, bireysel tercihler olarak ifade edilen, inançlar, idealler ve zevkler gibi kendine özgü estetik kriterlere dayanan eşsiz deneyimler sunacak. Oyun ve VR/AR ortamlarının kullanıcı deneyimi trendleri şimdiden netlik kazanmaya başladı. Güvenilir Metaverse deneyimleri yaratan ve gizlilik haklarını koruyan şirketler müşteri sadakatini kazanabilecek; Metaverse trendlerini yakalayan şirketler ise tüketici tercihlerini ve davranışlarını tahmin edebilir konuma ulaşabilecek.

Kalıcılık

Gerçek bir Metaverse, farklı platformlardan ortama giren katılımcıların yaptığı değişiklikleri gerçek zamanlı olarak yansıtacak, akış kesintisiz devam edecek. Kalıcılık; taşınabilir, dinamik olarak ayarlanabilir ve genişletilebilir hizmet ve uygulamalar dahil dijital varlıklara ve faaliyetlere yeni bir bakış açısı getirilmesini gerektirebilir.

Metaverse çağına hazırlanmaya başlamanın 6 yolu

Henüz gerçek bir Metaverse yok; ancak birçok kavram şimdiden iş dünyası için önemli hale geldi. Birçok şirket yavaş ve istikrarlı altı adım atarak Metaverse’den fayda sağlayabilir. Bu adımların ilk üçü fırsatlara odaklanıyor ve şu anda mevcut olan örneklerden yararlanıyor. Diğer üçü ise, Metaverse’ün gelecekteki başarısını destekleyecek kapasitelerin oluşturulmasına yardım edecek.

Hızlı Kazanımlar

Hızlanın. Teknoloji şirketleri dahil çoğu şirket, hızla değişen Metaverse kavramlarından kurumsal olarak haberdar değil. Şirketler dijital işlemlerini ve yatırımlarını emanet etmek ve gerçekten anlamak için gereken becerilere ve süreçlere sahip değil. Şirketler, konuyu ele almak için bir çalışma grubu oluşturabilir, kripto paralar ve merkezi olmayan otonom kuruluşlar (DAO) gibi temel kavramları ve bunların ilişkisini anlamaya ve değişen Metaverse’ü takip etmeye ayırabilir.

Strateji oluşturarak ilerleyin. Metaverse’den ve onunla ilişkili temel kavramlardan elde edilebilecek kısa ve uzun vadeli fırsatları tespit edin, sonrasında da ufak denemeler ile belirlediğiniz stratejiyi uygulamak uygulamak için bir yol haritası oluşturun. Örneğin, hizmetleri daha esnek hale getirmek, güvenlik ve kimlik için planlar geliştirmek, yeni müşteri deneyimleri tasarlamak, Metaverse yolculuğunda faydalı olabilecek artırılmış/sanal gerçeklik (AR/VR) denemeleri yapmak veya bu konularla ilgili yeni dijital yetkinlikleri işe almak gibi adımlar ile uygulamaya başlanabilir.

Nabız yoklayın. Şu anda Metaverse’ün temelini oluşturan trendlerle ilgili mevcut birkaç fırsatı seçin. Daha düşük riskli senaryolar arasında, fiziksel ürünlerin dijital versiyonlarının satılması, sanal ürün ve mağazaların sunulması, marka farkındalığını ve müşterilerle ilişkileri geliştirmek için NFT’lerin (Non-Fungible Token) çıkarılması yer alıyor. Şirketler aynı zamanda, satış, reklam ve müşteri desteği için dijital gayrimenkul satın almayı veya kiralamayı da değerlendirmek isteyebilir. Dijital gayrimenkul daha yüksek riskli bir opsiyon; çünkü, dijital dünyalardan hiçbirinin uzun vadeli olacağı henüz kanıtlanmadı.

Uzun vadeli yatırımlar

Güvene odaklanın. Metaverse ve Metaverse’ün mevcut unsurları; siber güvenlik, gizlilik hakları, yasal uyum, marka itibarı ve suistimalle mücadele çalışmalarıyla ilgili yeni zorlukları da beraberinde getiriyor. Örneğin, şirketler varlıkların bulundukları ortamdan bağımsız olarak güvende olmasını sağlamak için siber güvenlik önlemlerini hizmet seviyesinde planlamalı. Tüketicilerin, hissedarların, yasal düzenleyicilerin ve diğer paydaşların güvenini arttırmak için, Metaverse’le ilgili girişimlerinizden neler beklemeleri gerektiğini ve potansiyel riskleri nasıl azaltacağınızı onlara erkenden bildirin. Blockchain ve yapay zeka teknolojileri, kimlik, varlık, işlem ve sözleşme doğrulama süreçlerinin otomasyonu konusunda yardımcı olabilirler.

Temel yetkinlikleri yeniden değerlendirin. Merkezi olmayan ve paylaşımlı dijital bir ortamda rekabet avantajı sunan şeyler, size şu anda rekabet avantajı sağlayan şeylerden farklı olabilir. Kritik yetkinlikler konusundaki eksiklikleri tamamlamak amacıyla mevcut çalışanlara yeni beceriler kazandırmanız ve yeni çalışanları işe almanız, aynı zamanda da veri ve işletme arasındaki ilişkiyi yeni bir perspektiften değerlendirmeniz gerekebilir. Örneğin, dijital stratejiniz yeni bir dijital platformun sahibi olmaya dayanıyorsa, hizmet ve güvenlik altyapınızı geliştirmeniz gerekebilir. Eğer bir platformla çalışıyorsanız, bu platformların Metaverse’e hazır olup olmadığını değerlendirebilirsiniz.

Fiziksel ile dijitali birbiriyle uyumlu hale getirin. Portföyünüze dijital hizmet ve/ya varlıklar eklediyseniz veya eklemeyi düşünüyorsanız, hem fiziksel hem de dijital yapılarda tutarlı bir müşteri deneyimi yaratmayı hedefleyin. Kanal üstü deneyim bakışıyla, müşterilerinize, fiziksel, dijital ve Metaverse ortamında benzersiz ve tutarlı deneyimler sağlayın.

Metaverse olgunluk seviyeleri

Temel

1. Aşama:

Yeni teknolojilerin keşfe ve konseptlere (POC - Proof of Concept) odaklanmış şekilde basitçe uygulanması
Paydaşlarla birlikte geliştirilen tipik senaryolar

Gelişmekte olan

2. Aşama:

Fiziksel ya da halihazırda mevcut olan dijital deneyimleri tamamlayan veya bunlarla bağlantılı yeni deneyimlerin uygulanması
Metaverse’ün yeni fırsatlar sunan teknolojilerinin birçok bileşeninden faydalanılması
Metaverse stratejisinin oluşturulması

İleri

3. Aşama:

Metaverse teknolojilerinin birçok bileşeninden faydalanan ve çok kullanıcılı eşsiz deneyimler yaratılması
Ömür boyu müşteri sadakatine dönüşen bir müşteri deneyiminin başlangıcının sağlanması
Marka için topluluğa dayalı ağ etkisinin yaratılması

Farklılaşmış

4. Aşama:

Metaverse’ün yeni fırsatlar sunan teknolojilerinin birçok kısmında inovasyon yapan ve tamamlayıcı ölçek ekonomileri sunan çoklu faaliyet kolları
Birden fazla Metaverse ekosistemi arasında bağlantı kurarken aynı zamanda deneyim ve teknik üstünlük konusunda rekabet avantajını da koruması

Types of metaverse use cases

Temel

1. Aşama:

Yeni teknolojilerin keşfe ve konseptlere (POC - Proof of Concept) odaklanmış şekilde basitçe uygulanması
Paydaşlarla birlikte geliştirilen tipik senaryolar

Gelişmekte olan

2. Aşama:

Fiziksel ya da halihazırda mevcut olan dijital deneyimleri tamamlayan veya bunlarla bağlantılı yeni deneyimlerin uygulanması
Metaverse’ün yeni fırsatlar sunan teknolojilerinin birçok bileşeninden faydalanılması
Metaverse stratejisinin oluşturulması

İleri

3. Aşama:

Metaverse teknolojilerinin birçok bileşeninden faydalanan ve çok kullanıcılı eşsiz deneyimler yaratılması
Ömür boyu müşteri sadakatine dönüşen bir müşteri deneyiminin başlangıcının sağlanması
Marka için topluluğa dayalı ağ etkisinin yaratılması

Farklılaşmış

4. Aşama:

Metaverse’ün yeni fırsatlar sunan teknolojilerinin birçok kısmında inovasyon yapan ve tamamlayıcı ölçek ekonomileri sunan çoklu faaliyet kolları
Birden fazla Metaverse ekosistemi arasında bağlantı kurarken aynı zamanda deneyim ve teknik üstünlük konusunda rekabet avantajını da koruması

Neden harekete geçmelisiniz?

Bu altı adım, sizlere büyük faydalar sağlayabilir. Şu anda inovasyonlar; dijital ekonomiyi kökten değiştirecek, dijital ortamların birlikte çalışabilmesini kolaylaştıracak, tüketicilerin ve şirketlerin tümüyle sahiplenebileceği dijital kimlikler yaratacak, yönetişimle ilgili yeni kurallar koyacak, daha kapsayıcı dijital deneyimler sunacak ve bu deneyimleri daha kalıcı hale getirecek şekilde hızlanıyor. Erken davranmak şirketinizin geride kalmasını engelleyecek.

Yeni bir dijital dünyanın kurulduğunu şimdiden görebiliyoruz. Şirketinizin ve sizin bu dünyadaki yerinizi belirlemenin tam zamanı.

İletişim

Etkin Çiftçi

Bulut ve Dijital, Deneyim Danışmanlığı Direktör, PwC Türkiye

+90 212 326 6161

Eposta

Simin Toker

Bulut ve Dijital, Teknoloji Direktör, PwC Türkiye

+90 212 326 6896

Eposta

Bulutları dağıtalım:
Metaverse gelecek için
ne ifade ediyor?

Öne çıkanlar

Metaverse nedir ve şirketiniz için ne anlama geliyor?

Hayal edilen Metaverse vizyonu için henüz yolumuz olsa da, bu yolculuk bolca fırsat barındırıyor.

Metaverse’ün teknoloji yapı taşları hakkında bilgi alın

Temel sekiz birleşme teması

Metaverse nelerden oluşuyor: Bilinmesi gereken temel kavramlar

PwC’nin Metaverse çerçevesini oluşturan altı kavram:

Ekonomi

Birlikte çalışabilme

Yönetişim

Kimlik

Deneyim

Kalıcılık

Metaverse çağına hazırlanmaya başlamanın 6 yolu

Hızlı Kazanımlar

Uzun vadeli yatırımlar

Metaverse olgunluk seviyeleri

Temel

Gelişmekte olan

İleri

Farklılaşmış

Types of metaverse use cases

Temel

Gelişmekte olan

İleri

Farklılaşmış

Neden harekete geçmelisiniz?

İletişim

İletişim Formu

PwC çözümleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için bize ulaşın