Yeni Kanun Teklifi - Son Durum

16.10.2020 tarihinde TBMM gündemine giren İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Teklifi TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda bazı değişikliklerle kabul edilmiştir.

Teklifin TBMM gündemine giren halini inceleyenler için aşağıda Plan ve Bütçe Komisyonunda yapılan değişiklikler özetlenecek, konunun bütünlüğü açısından daha sonra Teklifin vergilendirmeye ilişkin düzenlemelerinin son hali özetlenecektir.

A) TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda Yapılan Değişiklik ve Düzenlemeler

Kanun Teklifinde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda şu değişiklik ve düzenlemeler yapılmıştır:

• Teklife kesinleşmiş kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasına ilişkin olarak yeni maddeler eklenmiştir.
• Tam mükellef sermaye şirketlerinin kendi hisselerini geri almaları durumunda yapılacak stopaj oranının belirlenmesi konusunda Cumhurbaşkanına verilen yetki daha ayrıntılı düzenlenmekte, bazı durumlarda oranın farklılaştırılmasına olanak sağlanmaktadır.

B) Teklifin Son Halinin Özeti

1. Kesinleşmiş Kamu Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması

Teklife TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunda eklenen 4 maddeyle, kesinleşmiş kamu alacaklarının yeniden yapılandırılması önerilmiştir.

Teklife eklenen 4 maddeden;

• Birincisi kapsam ve tanımlara,
• İkincisi kesinleşmiş alacakların yapılandırılmasına,
• Üçüncüsü ortak hükümlere (ödeme /taksitlendirme),
• Dördüncüsü diğer bazı alacakların yapılandırılmasına,

ilişkindir. Önerilen düzenleme aşağıda özetlenmiştir.

a) Kapsam

i) Alacak Türleri Açısından

Teklife göre yeniden yapılandırma kapsamına;

• Vergiler ve vergi cezaları,
• Gümrük vergileri ve idari para cezaları,
• Sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,
• Sanayi Bakanlığı bütçesinden organize sanayi bölgelerine ve sanayi sitesi yapı kooperatiflerine verilen kredilerden kaynaklanan alacaklar,
• KOSGEB’in kredi ve uygunsuzluğu tespit edilmiş destek ödemelerinden kaynaklanan alacakları ile aidat alacakları,
• Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlıklarının 6183 sayılı Kanun kapsamında takip edilen asli ve fer’i amme alacakları,
• Vakıflar Genel Müdürlüğü ve mazbut vakıfların kira alacakları,
• TOBB, TESK, Barolar Birliği, TÜRMOB ve Türkiye İhracatçılar Meclisi ile İhracatçı Birliklerinin üyelerinden olan aidat ve diğer bazı alacakları,
• Türk Standartları Enstitüsünün sundukları hizmetler nedeniyle doğan alacakları,
• İl özel idarelerin, belediyelerin ve belediyelerin sahip olduğu şirketlerin, yüzde 50’sinden fazlasına sahip olduğu şirketlerin irtifak hakkı ve kiralama işlemlerinden kaynaklanan kira alacakları ve hasılat payları,
• Kalkınma ajanslarının özel idareler, belediyeler ve sanayi odalarından olan alacakları,
• Bazı idari para cezaları,
• Yukarıda sayılan kamu alacaklarına ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer'i alacaklar,

girmektedir.

ii)   Alacakların Dönemi Açısından

• Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Bağlı Tahsil Dairelerince Tahsil Edilen Vergiler

Kanun teklifinin kapsamına;

• 31.08.2020 tarihinden önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları,
• 2020 yılına ilişkin olarak 31.08.2020 tarihinden önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları,
• 31.08.2020 tarihinden önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları

girmektedir.

Buna göre, 31.08.2020 tarihinden önceki dönemlere ve beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelerle ilgili uygulama aşağıdaki gibi olacaktır:

• Yıllık beyannameli gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetleri

Kanun’un bu haliyle Kasım ayında yayımlanması durumunda 2019 takvim yılı ve önceki yıllara ilişkin vergilendirme dönemleri kapsama girmektedir.

Aylık beyannameli mükellefiyetler

Katma değer vergisi ve stopaj gelir vergisi gibi aylık beyannameli mükellefiyetlerde, Temmuz/2020 vergilendirme dönemi ve önceki dönemler kapsama girmekte, Ağustos/2020 vergilendirme dönemi ise kapsama girmemektedir.

2020 yılına ait olup, 31.08.2020 tarihinden önce tahakkuk eden diğer vergiler

Teklifte öngörülen düzenlemeye göre, 2020 yılına ilişkin olarak yıllık tahakkuk etmiş sayılan motorlu taşıtlar vergisi, yıllık harçlar, emlak vergisi, çevre temizlik vergisi gibi alacaklar Kanun’un kapsamına girecektir.

Vergi cezaları

Vergi aslına bağlı olarak kesilen vergi cezalarında, verginin ait olduğu dönem dikkate alınarak kapsama girip girmediği tespit edilecektir.

Bir vergi aslına bağlı olmayan cezalarda ise 31.08.2020 tarihinden (bu tarih dahil) önce yapılan tespitlere ilişkin olup olmadığına bakılacaktır.

• Gümrük Vergileri

Kanun Teklifinin kapsamına;

• 31.08.2020 tarihinden (bu tarih dahil) önce 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü doğan ve Ticaret Bakanlığına bağlı tahsil dairelerince 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen gümrük vergileri,
• İdari para cezalarını,
• Faizler, zamlar ve gecikme zammı alacakları

girmektedir.

b) Kesinleşmiş vergi alacaklarının yeniden yapılandırılması

Teklifte yer alan düzenlemelere göre, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle (bu tarih dahil);

• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerin tamamının,
• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi geçmemiş, bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının % 50’sinin,
• İştirak nedeniyle kesilen vergi cezalarının % 50’sinin,
• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan gümrük vergilerinin tamamının,
• Gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın kesilen idari para cezalarının % 50’sinin,
• Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının % 30’u ve varsa varsa gümrük vergileri aslının tamamının,
• Sayılan kamu alacakları için hesaplanacak gecikme faiz ve zamları yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanan tutarın

ödenmesi halinde,

• Vergi aslına bağlı kesilen cezalar
• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi geçmemiş, bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının kalan % 50’si,
• İştirak fiili nedeniyle kesilen vergi cezalarının kalan % 50’si,
• Gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın kesilen idari para cezalarının kalan % 50’si,
• Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının kalan % 70’i,
• Vergilere ve gümrük vergilerine ilişkin faiz, gecikme zammı ve gecikme faizleri,

ödenmeyecektir.

Kesinleşmiş Alacaklarla İlgili Özet Tablo

c) Yeniden Yapılandırma Prosedürü

Teklife göre kesinleşmiş alacakların yapılandırılması için 31.12.2020 tarihine kadar ilgili daireye yazılı olarak başvurulacak, yeniden yapılandırılan;

• Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, Ticaret Bakanlığı’na, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksitinin 31.01.2021,
• Sosyal Güvenlik Kurumu’na bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ise 28.02.2021,

 tarihine kadar ödenecektir.

d) Vergilerin Ödenmesi

Yukarıda özetlenen Kanun Teklifi kapsamında ortaya çıkacak vergilerin peşin veya taksitle ödenmesi konusunda borçluların tercih yapabilecekleri anlaşılmaktadır. Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlara 36 aya kadar vade tanınacağı görülmektedir.

Teklife göre, hesaplanan tutarın ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi halinde;

• Bu tutara Kanun’un yayımı tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz hesaplanmayacak,
• Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarı üzerinden ayrıca % 90 indirim yapılacaktır.

Benzer şekilde, hesaplanan tutarların ilk iki taksit ödeme süresi içinde ödenmesi halinde;

• Bu tutara Kanun’un yayımı tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz hesaplanmayacak,
• Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarı üzerinden ayrıca % 50 indirim yapılacaktır.

Taksitli ödemenin tercih edilmesi halinde, taksitler ödeme süresine bağlı olarak belli bir katsayıyla artırılacaktır. Açıklanan artış katsayıları şöyledir:

• 6 taksitte 12 ayda yapılacak ödemelerde 1,045
• 9 taksitte 18 ayda yapılacak ödemelerde 1,083
• 12 taksitte 24 ayda yapılacak ödemelerde 1,105
• 18 taksitte 36 ayda yapılacak ödemelerde 1,15

2. Varlık Barışı Yeniden

Yaygın ifadesiyle varlık barışı, diğer adıyla kayıt dışı varlıkların ekonomiye kazandırılmasıyla ilgili son düzenleme 19.07.2019 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 7186 sayılı Kanun’la yapılmıştı. Varlık barışı uygulaması ilk düzenlemeye göre 31.12.2019 tarihi itibariyle tamamlanacaktı ancak süreler Cumhurbaşkanı kararıyla altı ay uzatıldı. Sonunda 7186 sayılı Kanun kapsamında 30.06.2020 tarihine kadar; yurt dışı varlıkların banka ve aracı kurumlara bildirimi, yurt içi varlıkların vergi dairesine beyanı ve yurt dışı varlıkların bildirimin yapıldığı tarihten itibaren 3 ay içinde (dolayısıyla 30.06.2020 tarihinde bildirilen varlıkların 30.09.2020 tarihine kadar) Türkiye’ye getirilmesi mümkün oldu. Dolayısıyla son varlık barışı uygulamasının 30.09.2020 tarihinde sona erdiği söylenebilir.

Son varlık barışı uygulamasının tamamlanmasından 16 gün sonra TBMM’ye sunulan Kanun Teklifiyle yeni bir varlık barışı düzenlemesi önerilmektedir.

a) Düzenlemenin genel çerçevesi

Yeni varlık barışı, daha önce uygulanan 5811, 6486, 6736, 7143 ve 7186 sayılı Kanunlarla yapılan düzenlemelere bazı yönleriyle benzemekte, bazı yönleriyle de farklılaşmaktadır.

Teklifle, gerçek ve tüzel kişilere, yurt dışında ve yurt içinde bulunan varlıklarını kayda alma ve bazı avantajlardan ve ayrıcalıklardan yararlanma olanağı verilmektedir.

b) Kapsama giren varlıklar

Varlık barışı kapsamında yurda getirilecek veya kayda alınacak varlıklar şunlardır:

• Yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları.
• Yurt içinde bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar.

c) Varlığın yurt dışında veya yurt içinde bulunma tarihi

Teklife göre, varlığın geçmişte belli bir tarih itibariyle var olduğunu ispat etme zorunluluğu yoktur. Verilen süre içinde varlığın yurda getirilmesi veya kayda alınması koşulunun sağlanması yeterlidir.

d) Beyan veya bildirim zamanı

Teklife göre, getirilmesi önerilen avantajlardan yararlanabilmek için,

• Yurt dışında bulunan kapsamdaki varlıkların; 30.06.2021 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildirilmesi
• Yurt içindeki kapsamdaki varlıkların, 30.06.2021 tarihine kadar vergi dairelerine beyan edilmesi

gerekmektedir.

e) Yurt dışındaki varlıkları yurda getirilmesi

Yurt dışında bulunan ve düzenleme kapsamında olan varlıkların, bildirim yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir.

f) Varlıkları yurda getirilmesi zorunlu olmayan durumlar

Kapsama giren yurt dışındaki varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 30.06.2021 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye'ye getirilme şartı aranmayacaktır.

g) Yürürlük öncesi sermaye avansı olarak Türkiye’ye getirilen varlıklar

Teklife göre, düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla yasal defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan kapsamdaki varlıkların düzenlemenin yürürlük tarihinden önce Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi şartıyla, düzenlemenin avantajlarından yararlanılması mümkündür.

h) Ödenecek vergi

Kanun Teklifinde hem yurt dışındaki hem de yurt içindeki varlıklar için herhangi bir vergi önerilmemektedir.

i) Kayda alınacak varlıkların elden çıkartılması

Teklifte, düzenleme kapsamında kayda alınan varlıkların elden çıkarılmasından doğan zararların, gelir veya kurumlar vergisi uygulaması bakımından gider veya indirim olarak dikkate alınmaması önerilmektedir.

j) Düzenlemeden yararlanmanın sağladığı avantajlar

Teklife göre, Varlık Barışından yararlanarak Türkiye’ye getirilen veya kayda alınan varlıklar nedeniyle hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır. Ancak bu olanak, yurt dışındaki varlığın bildirim tarihinden itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi şartıyla sağlanmaktadır.

3. Kurumlar Vergisi Oran İndirimi

Kanun Teklifiyle, payları Borsa İstanbul’da işlem görmek üzere en az %20 oranında ilk defa halka arz edilen şirketlerin, paylarının ilk defa halka arz edildiği hesap döneminden başlamak üzere beş hesap dönemi için 2 puan indirimli uygulanması öngörülmektedir.

Teklifte şu sektörler vergi oran indirimi kapsamı dışında bırakılmaktadır: Bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, finansman şirketleri, ödeme ve elektronik para kuruluşları, yetkili döviz müesseseleri, varlık yönetim şirketleri, sermaye piyasası kurumları, sigorta ve reasürans şirketleri ve emeklilik şirketleri.

Teklifle ayrıca bütün kurumlar için kurumlar vergisi oranını beş puana kadar indirme konusunda Cumhurbaşkanına yetki verilmektedir.

Teklifte düzenlemenin 01.01.2021 tarihinden, özel hesap dönemine tabi olan mükelleflerde 2021 takvim yılında başlayan özel hesap döneminin başından itibaren elde edilen kazançlara uygulanmak üzere kanunun yayımı tarihinde yürürlüğe girmesi öngörülmektedir.

4. Şirketlerin kendi Hisselerini İktisabı

Kanun Teklifiyle, tam mükellef sermaye şirketlerinin kendi hisselerini geri almaları durumunda yapılacak vergi uygulaması düzenlenmektedir.

Önerilen düzenlemeye göre, şirketlerin kendi paylarını satın almaları halinde, üç farklı durumda stopaj yoluyla vergileme önerilmektedir. Bunlar;

a) Sermaye azaltımı: Satın alınan payların sermaye azaltılarak itfası halinde, alım bedeliyle iptal edilen payların itibari değeri arasındaki fark tutar üzerinden, sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarih itibariyle %15 kâr payı stopajı.

b) Zararlı elden çıkarma: Satın alınan payların satın alma bedelinin altında elden çıkarılması halinde, alım bedeliyle elden çıkarma bedeli arasındaki fark tutar üzerinden, elden çıkarma tarihi itibariyle % 15 kâr payı stopajı.

c) İki yıldan fazla süreyle elde tutma: Satın alınan payların, satın alma tarihinden itibaren iki yıl içinde elden çıkartılmaması veya sermaye azaltılarak itfa edilmemesi halinde, alım bedeliyle payların itibari değeri arasındaki fark tutar üzerinden, iktisap tarihinden itibaren iki tam yıllık sürenin son günü itibariyle %15 kâr payı stopajı.

Teklifte ayrıca;

• Stopaj yoluyla ödenen verginin herhangi bir vergiden mahsup edilmemesi,
• Cumhurbaşkanına, şirketin paylarının Borsa İstanbul'da işlem görüp görmemesine, işlem gören paylarının toplam payları içindeki oranına, geri alınan payların Borsa İstanbul'da işlem gören paylardan olup olmamasına, tam mükellef kurumlardan geri alınıp alınmamasına, tam mükellef sermaye şirketinin yıllık satış hasılatı ve diğer gelirlerinin toplam tutarına göre ayrı ayrı ya da birlikte, stopaj oranını sıfıra kadar indirme veya bir katına kadar artırma yetkisi verilmesi,

önerilmektedir.

5. İhracata Destek Amaçlı Yeni Teşvik

Kanun Teklifiyle, Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesine eklenecek bir hükümle, gerçek kişilerin mal ihracından elde ettikleri kazançlarının %50’sinin beyannamede bildirilen gelirlerden indirilmesine olanak sağlanmaktadır.

Teklife göre, teşvikten yararlanmak için, belirlenen hasılat ve istihdam koşullarının sağlanması gerekmektedir.

6. Kısmi Zamanlı Çalışanlara Gelir Vergisi ve Damga Vergisi İstisnası

Kanun Teklifiyle, tam zamanlı olarak çalışıyorken kısmi zamanlı çalışmayı kabul ederek 31.12.2020 tarihine kadar kısmi süreli olarak çalışmaya başlayan hizmet erbabına ödenen ücretlerin gelir vergisi ve damga vergisinden müstesna tutulması önerilmektedir.

İstisnadan yararlanabilmek için;

•  Kısmi zamanlı çalışmayı kabul eden çalışanın çalışmadığı gün sayısı kadar kısmi zamanlı yeni bir çalışan istihdam edilmesi,
•  Bu çalışanın en az altı ay süreyle çalışmaya devam etmesi

gerekmektedir.

Teklife göre, istisna uygulaması nedeniyle alınmayacak gelir vergisi her bir çalışan için aylık brüt asgari ücretin %10’unu aşamayacak, kısmi çalışmaya geçen çalışanların belirlenen vergi tutarına isabet eden ücretleri gelir vergisinden istisna edilecektir.

İstisna, oniki ayı geçmemek üzere, kısmi süreli olarak yeni istihdam edilen çalışanın çalışmaya devam ettiği sürece uygulanacak, gelir vergisinden istisna edilen ücretler, damga vergisinden de istisna olacaktır.

7. Başka Kanunlarda İstisna veya Muafiyetin Açıkça Yer Almadığı Durumda GVK Geçici Madde 67 Kapsamında Stopaj Uygulaması

Kanun Teklifiyle Gelir Vergisi Kanunu’nun geçici 67. maddesinde yapılacak değişiklikle, maddenin uygulanma süresinin 31.12.2025 tarihine kadar uzatılması yanında;

•  Diğer kanunlarda yer alan istisna veya muafiyet hükümlerinin stopaj yoluyla ödenen vergileri açıkça kapsamadığı durumda madde kapsamında stopaj yoluyla vergileme yapılması,
•  Banka ve aracı kurumlar vasıtasıyla gerçekleştirilen kaldıraçlı alım satım işlemlerinden elde edilen gelirlerin madde kapsamında stopaja tabi olması,

önerilmektedir.

Madde gerekçesinde yer alan açıklamadan, diğer kanunlarda istisna veya muafiyetin;

• Stopaj yoluyla ödenen vergileri de kapsadığının açıkça yer aldığı durumda madde kapsamında stopaj yapılmayacağı,
• Stopaj yoluyla ödenen vergileri de kapsadığının açıkça yer almadığı durumda ise madde kapsamında stopaj yapılacağı,

açıklanmıştır.

8. Süre Uzatımları

Kanun Teklifiyle, vergi kanunlarında yer alan bazı geçici maddelerin süreleri uzatılmaktadır.

Uygulama süresi uzatılan düzenlemeler şunlardır:

Bu bülten hakkında daha detaylı bilgi almak için aşağıdaki kişilerle temasa geçebilirsiniz.