Varlık Barışı Genel Tebliği Yayımlandı

Kapsam

01.07.2022 tarihli ve 7417 sayılı “Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” 05.07.2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kanun’un 50. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanunu’na eklenen geçici 15. maddeyle, Varlık Barışı uygulamasına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.

09.08.2022 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan 1 seri no.lu Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğinde, 7417 sayılı Kanun’la yapılan Varlık Barışı düzenlemesine ilişkin düzenleme ve açıklamalara yer verilmiştir.

Konu aşağıda Tebliğde yer alan açıklamalar çerçevesinde özetlenmiştir.

1. Düzenlemenin Genel Çerçevesi

Yeni varlık barışı, daha önce uygulanan 5811, 6486, 6736, 7143, 7186 ve 7256 sayılı Kanunlarla yapılan düzenlemelere bazı yönleriyle benzemekte, bazı yönleriyle de farklılaşmaktadır.

Düzenlemeyle, gerçek ve tüzel kişilere, yurt dışında ve yurt içinde bulunan varlıklarını kayda alma ve bazı avantajlardan ve ayrıcalıklardan yararlanma olanağı verilmiştir. 

2. Kapsama Giren Varlıklar

Varlık barışı kapsamında yurda getirilecek veya kayda alınacak varlıklar şunlardır: 

• Yurt dışında bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları. 
• Yurt içinde bulunan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar.

3. Varlığın Yurt Dışında veya Yurt İçinde Bulunma Tarihi

Varlığın geçmişte belli bir tarih itibariyle var olduğunu ispat etme zorunluluğu yoktur. Verilen süre içinde varlığın yurda getirilmesi veya kayda alınması koşulunun sağlanması esas olarak yeterlidir.

4. Beyan veya Bildirimin Şekli ve Zaman

Getirilen avantajlardan yararlanabilmek için;

• Yurt dışında bulunan kapsamdaki varlıkların; 31.03.2023 tarihine kadar Tebliğ ekinde (Ek1) yer alan form ile banka veya aracı kuruma bildirilmesi 
• Yurt içindeki kapsamdaki varlıkların, 31.03.2023 tarihine kadar Tebliğ ekinde (Ek-3) beyanname ile vergi dairelerine beyan edilmesi 

gerekmektedir.

5. Bildirimin Vekil veya Temsilciler Tarafından Yapılması 

Tebliğe göre, gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılacak bildirimlerin, yetkili kılınmış vekiller veya kanuni temsilciler tarafından yapılması mümkündür.

Bildirimin vekil ve temsilciler tarafından yapılması durumunda, banka ve aracı kurumlar, vekil veya temsilcinin yetkili olup olmadığını kontrol edeceklerdir.

6. Şirketlerim Kanuni Temsilcileri, Ortakları veya Vekilleri Adına Görünen Varlıkların Bildirimi

Tebliğde şirketlerin kanuni temsilcileri, ortakları ya da şirket veya şirketin ortakları adına olan kapsamdaki varlıkları, 05.07.2022 tarihinden önce yetkili kuruluşlarca düzenlenen bir vekalet veya temsil sözleşmesine istinaden değerlendirmeye yetkili olanların, bu tarih itibariyle sahip oldukları;

• Yurt dışında bulunan varlıklarının, şirket adına bildirime konu edilerek Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye'deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi ya da 
• Türkiye'de bulunan ancak 05.07.2022 tarihi itibariyle kanuni defter kayıtlarında yer almayan varlıklarının, Tebliğde yapılan açıklamalar çerçevesinde şirket adına beyan edilmek,

suretiyle madde hükümlerinden yararlanılabilmesinin mümkün olduğu açıklanmıştır.

Tebliğde yapılan açıklamaya göre;

• Şirket veya ortaklarına ait olduğu halde şirketin kanuni temsilcileri, ortakları veya vekilleri dışındaki kişilerce tasarruf edilen varlıkların, şirket adına bildirim veya beyana konu edilmesi, 
• Gerçek kişilere ait olduğu halde bu kişilerin ortağı veya kanuni temsilcisi oldukları yurt dışındaki şirketlerce tasarruf edilen varlıkların ilgili gerçek kişiler adına bildirilmesi veya beyan edilmesi,

mümkündür. Ancak, bildirim veya beyan dışı nedenlerle yapılacak incelemelerde, söz konusu varlıkların şirket veya şirket ortaklarına ya da gerçek kişilere ait olduğunun ispatı gerekmektedir.

7. Varlıkların Bildirim veya Beyan Değeri

7417 sayılı Kanun’la yapılan düzenlemede, bildirim veya beyana esas değerlerin tespitine ilişkin bir hükme yer verilmemiş, kapsamdaki varlıklar itibariyle bildirim ve beyana esas değerler Tebliğde açıklanmıştır.

Buna göre örneğin;

• Türk lirası cinsinden para nominal değeriyle, 
• Döviz, TC Merkez Bankası döviz alış kuruyla, 
• Altın rayiç bedeliyle, 
• Pay senetleri, tahvil ve bono gibi borçlanma araçları; varsa borsa rayiciyle, borsa rayici yoksa rayiç bedeliyle, bu bedel tespit edilemiyorsa alış bedeliyle, bu bedel de belli değilse nominal değeriyle, 
• Yatırım fonu katılma belgeleri, ilgili piyasasında belirlenmiş kapanış fiyatıyla, 
• Taşınmazlar rayiç bedeliyle,

değerlenecektir.

Tebliğde yer alan açıklamaya göre, Türkiye’de bulunan varlıkların, vergi dairelerine beyan edildiği tarih itibariyle yukarıda belirtilen esaslar çerçevesinde belirlenen Türk lirası karşılığı bedelleriyle bu varlıkların yasal defterlere kaydedilmesi gerekmekte olup, söz konusu varlıkların elden çıkarılması halinde satış kazancının tespitinde bu bedel dikkate alınacaktır.

8. Yurt Dışındaki Varlıkları Yurda Getirilmesi ve Getirilme Süresi 

Yurt dışında bulunan ve düzenleme kapsamında olan varlıkların, bildirim yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi gerekmektedir.

Tebliğde;

• Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda mevcut ya da yeni açılan bir hesaba ilgili varlığın transferi işlemlerinde, bildirimde bulunan hesap sahibi ile yurt dışından varlığı transfer edenin farklı kişiler olmasının söz konusu hükümden faydalanılması açısından herhangi bir önemi bulunmadığı, 
• Yurt dışında bulunan ancak kapsama girmeyen varlıkların (örneğin taşınmazların) 31.03.2023 tarihine kadar kapsamdaki varlıklara dönüştürülmek suretiyle söz konusu madde hükümleri çerçevesinde Türkiye’ye getirilmesinin mümkün olduğu,

açıklanmıştır.

Tebliğde yapılan açıklamaya göre, varlığın Türkiye’ye getirilmesinden maksat;

• Para, döviz, altın, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi veya bu varlıkların Türkiye’deki banka veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi, 
• Fiziki olarak Türkiye’ye getirilmesi veya aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi mümkün olmayan menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarının aracı kurumlara bildirilmesidir.

9. Varlıkları Yurda Getirilmesi Zorunlu Olmayan Durumlar

Kapsama giren yurt dışındaki varlıklar, yurt dışında bulunan banka veya finansal kurumlardan kullanılan ve düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla kanuni defterlerde kayıtlı olan kredilerin en geç 31.03.2023 tarihine kadar kapatılmasında kullanılabilir. Bu takdirde, defter kayıtlarından düşülmesi kaydıyla, borcun ödenmesinde kullanılan varlıklar için Türkiye'ye getirilme şartı aranmayacaktır. 

Tebliğde, yurt dışı kredilerin kapatılmasında kullanılan varlıkların da banka ve aracı kurumlara bildirilmesi gerektiği belirtilmektedir.

10. Yürürlük Öncesi Sermaye Avansı Olarak Türkiye’ye Getirilen Varlıklar

Düzenlemenin yürürlük tarihi itibarıyla yasal defterlerde kayıtlı olan sermaye avanslarının, yurt dışında bulunan kapsamdaki varlıkların düzenlemenin yürürlük tarihinden önce Türkiye'ye getirilmek suretiyle karşılanmış olması hâlinde, söz konusu avansların defter kayıtlarından düşülmesi şartıyla, düzenlemenin avantajlarından yararlanılması mümkündür. Tebliğde, sermaye avanslarının kapatılmasında kullanılan varlıkların da banka ve aracı kurumlara bildirilmesi gerektiği belirtilmektedir.

11. Ödenecek Vergi

Yapılan düzenlemede yurt dışı varlıklar ve yurt içi varlıklar için farklı oranda vergi hesaplanması ve ödenmesi söz konusudur.

Düzenlemeye göre, yurt dışı varlıkların banka ve aracı kurumlara bildiriminde kademeli bir vergi öngörülmüştür.Düzenlemeye göre, banka ve aracı kurumlar, kendilerine bildirilen varlıklara ilişkin olarak bildirim sahibinden bildirilen varlıkların değeri üzerinden;

• 30.09.2022 tarihine kadar yapılan bildirimler için %1, 
• 01.10.2022 tarihi ila 31.12.2022 tarihi (bu tarih dahil) arasında yapılan bildirimler için %2, 
• 31.03.2023 tarihine kadar yapılan bildirimler için %3 

oranında peşin olarak tahsil ettikleri vergiyi, bildirimi izleyen ayın on beşinci günü akşamına kadar vergi sorumlusu sıfatıyla bir beyanname ile bağlı bulunduğu vergi dairesine beyan edecek ve aynı sürede ödeyeceklerdir.

Düzenlemeyle ayrıca; 

• Bildirilen varlıkların, Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılan hesaplara transfer edildiği veya yurt dışından getirilerek bu hesaplara yatırıldığı tarihten itibaren en az bir yıl süreyle tutulması halinde vergi oranının %0 olarak uygulanması, 
• Bu takdirde, banka ve aracı kurumlar tarafından bildirim esnasında tahsil edilerek vergi dairesine ödenen verginin, bildirim sahibinin ilgili vergi dairesine başvurusu üzerine iade edilmesi. 

öngörülmüştür. 

Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimine istinaden tahsil edilen vergilerin bildirim sahibine iadesi konusu Tebliğde ayrıntılı olarak açıklanmıştır. Yapılan açıklamaya göre, banka ve aracı kurumlar tarafından tahsil edilerek vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine ödenen vergiler, bildirim sahibinin Tebliğ ekinde (Ek-4) yer alan form ile düzeltme zamanaşımı süresi içinde vergi dairesine başvurusu üzerine ilgilisine iade edilecektir.

Yurt içindeki varlıkların beyanında farklı bir düzenleme yapılmış olup, düzenlemeye göre vergi dairelerine beyan edilen varlıkların değeri üzerinden %3 oranında vergi ödenecektir.

12. Varlıkların Kayda Alınması

Bildirilen veya beyan edilen varlıkların Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükellefler tarafından bildirim veya beyan tarihi itibarıyla kanuni defterlere kaydedilmesi gerekmektedir. 

Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler;

• Kanuni defterlerine kaydettikleri kıymetler için pasifte özel fon hesabı açacaklar, 
• Açılan fon hesabı bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilemeyecek, sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılamayacak, 
• İşletmenin tasfiye edilmesi halinde ise vergilendirilmeyecektir.

Serbest meslek kazanç defteri ile işletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin, söz konusu kıymetleri defterlerinde ayrıca göstermeleri gerekmektedir. Bu varlıklar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacak ve bildirim veya beyan tarihinden itibaren iki yıl geçmesi koşuluyla vergiye tabi kazancın ve kurumlar için dağıtılabilir kazancın tespitinde dikkate alınmaksızın işletmeden çekilebilecektir.

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar, beyan dışındaki diğer şartlar aranmaksızın, varlık barışı düzenlemesinin avantajlarından yararlanabilir. Bu mükellefler tarafından taşınmaz dışındaki varlıkların en geç beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlara yatırılmak suretiyle tevsik edilmesi zorunludur. 

13. Gelir, Gider ve Amortisman Uygulaması

Tebliğde yapılan açıklamaya göre;

• Düzenleme kapsamında kayıtlara intikal ettirilen varlıklar hakkında Vergi Usul Kanunu’nda yer alan amortismanlara ilişkin hükümler uygulanmayacak, 
• Kayıtlara alınan bu varlıkların daha sonra elden çıkarılmasından doğan zararlar, gelir veya kurumlar vergisi uygulamasında gider veya indirim olarak kabul edilmeyecek, 
• Söz konusu varlıkların elde tutulması ve elden çıkarılmasından doğan kazanç ve iratlar genel esaslar çerçevesinde gelirin veya kurum kazancının tespitinde dikkate alınacak, 
• Bildirilen veya beyan edilen varlıklar nedeniyle ödenen vergiler, gider yazılamayacak ve başka bir vergiden mahsup edilemeyecektir. 

14. Kayda Alınacak Varlıkların Tapuda Devrinde Harç Ödenmemesi

Varlık barışı kapsamında beyan edilerek işletme kayıtlarına alınacak taşınmazların işletmeye devrine ilişkin tapuda yapılacak işlemlerden, Harçlar Kanunu kapsamında harç ödenmeyecektir.

15. Düzenlemeden Yararlanmanın Sağladığı Avantajlar

Daha önce yapılan varlık barışı düzenlemelerinden farklı olarak, yeni düzenlemede, bildirim veya beyanın sonuçlarına ilişkin daha ayrıntılı düzenleme yapılmıştır.

Düzenlemeye göre, belirlenen koşulların gerçekleşmesi durumunda, bildirimde veya beyanda bulunulan varlıklara isabet eden tutarlara ilişkin hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.

Tebliğde yapılan açıklamaya göre, bildirilen veya beyan edilen varlıklar dışındaki diğer nedenlerle başlayan vergi incelemeleri veya takdire sevk işlemleri dolayısıyla, bildirimde veya beyanda bulunan mükellefler hakkında matrah farkı bulunması durumunda;

• Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden tarhiyat yapılmayacak, 
• Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti halinde, bu farkın bildirilen veya beyan edilen varlık tutarından fazla olması durumunda, yalnızca aradaki fark tutar üzerinden gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden vergi tarhiyatı yapılacaktır.

Vergi incelemesi veya takdir komisyonu kararları sonucunda bildirim veya beyana konu edilen varlıklar dışındaki nedenlerle matrah farkı tespit edilmesi durumunda, bildirilen veya beyan edilen tutarlar, bulunan matrah farkından mahsup edilmeksizin tarhiyat yapılacaktır.

16. Avantajlardan Yararlanma Koşulları

Yeni varlık barışı düzenlemesinin sağladığı avantajlardan yararlanabilmek için; 

• Bildirilen yurt dışı varlıkların, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren üç ay içinde Türkiye’ye getirilmesi veya Türkiye’deki banka ya da aracı kurumlarda açılacak bir hesaba transfer edilmesi, 
• Bildirilen veya beyan edilen tutarlara ilişkin tarh edilen vergilerin süresinde ödenmesi 
•  Bildirilen veya beyan edilen varlıkların Vergi Usul Kanunu uyarınca defter tutan mükelleflerce kanuni defterlere kaydedilmesi, yasal defterlere kaydedilen bu kıymetler için pasifte özel fon hesabı açılması (veya kanuni defterlerin ilgili sayfalarında gösterilmesi), bu fon hesabının ve varlıkların iki yıl geçmedikçe işletmeden çekilmemesi ve fon hesabının sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmaması, 
• Gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmayanlar tarafından banka veya aracı kurumlardaki hesaplara yatırıldığını (taşınmazlar hariç) gösterir belgelerle tevsik edilmesi,

gerekmektedir.

17. Diğer Konular

Tebliğde ayrıca;

• Birden fazla bildirim yapılmasına, 
• Yapılan bildirimlerin düzeltilmesine, 
• Yurt dışında bulunan varlıkların bildirimi üzerine banka veya aracı kurumlarca yapılacak işlemlere ve verginin ödenmesine, 
• Bildirilen veya beyan edilen varlıkların kayıtlara intikal ettirilmesine ve amortisman uygulamasına

ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

İlgili Tebliğ metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

• Bazı Varlıkların Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1)