Anayasa Mahkemesi Kararı (6183 sayılı Kanun, Bağışlama Sayılan Tasarruflar)

Vergi Bülteni 2023/78 | AYM kararı

Özet

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 28. maddesinde yer alan, üçüncü dereceye kadar kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarrufların bağışlama sayılan tasarruf sayılacağına ilişkin hüküm, Anayasa Mahkemesinin 15.09.2023 tarihli Resmî Gazetede yayımlanan kararıyla iptal edilmiştir.

Kapsam

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un;

  • 24. maddesinde, amme borçlusunun, Kanun’un 27, 28, 29 ve 30. maddelerinde yazılı tasarruf ve muamelelerinin iptali için dava açılacağı,
  • 27. maddesinde, amme alacağını ödememiş borçlulardan mal beyanında bulunmayanlarla, malı bulunmadığını bildiren veya beyan ettiği malları borcunu karşılamadığı anlaşılanların ödeme süresinin başladığı tarihten geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme süresinin başlamasından sonra yaptıkları bağışların ve ivazsız tasarrufların hükümsüz olduğu,
  • İptal davasına konu 28. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinde ise üçüncü dereceye kadar kan hısımlarıyla, eşler ve ikinci dereceye kadar sıhri hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarrufların 27. madde uygulamasında bağışlama sayılacağı,

hükmü yer almaktadır.

6183 sayılı Kanun’un iptal davasına konu 28. maddesinin birinci fıkrasının (1) numaralı bendinin Anayasaya aykırılığını inceleyen Anayasa Mahkemesi, kamu alacağının korunmasının, aksi ispat edilebilir bir karineyle de mümkün olduğu, bu yönde bir tercihin gerek mülkiyet hakkı gerekse hak arama özgürlüğü üzerinde daha hafif bir etki yaratacağı, bu itibarla kuralın kamu alacağının korunması şeklindeki meşru amaç bakımından gerekli olmadığı gerekçesiyle, söz konusu hükmü Anayasaya aykırı bularak iptal etmiş, karar 15.09.2023 tarihli Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

Anayasa Mahkemesi ayrıca, iptal hükmünün kararın Resmî Gazetede yayımlanmasından başlayarak dokuz ay sonra yürürlüğe girmesine karar vermiştir.

6183 sayılı Kanun’un iptal davasına konu maddesi ile ilgili maddeleri aşağıda yer almaktadır.

İptal davası açılması

Madde 24- Amme borçlusunun bu kanunun 27, 28, 29 ve 30 uncu maddelerinde yazılı tasarruf ve muamelelerinin iptali için umumi mahkemelerde dava açılır ve bu davalara diğer işlere takdimen umumi hükümlere göre bakılır.

İvazsız tasarrufların hükümsüzlüğü

Madde 27- Amme alacağını ödememiş borçlulardan, müddetinde veya hapsen tazyikına rağmen mal beyanında bulunmıyanlarla, malı bulunmadığını bildiren veyahut beyan ettiği malların borcuna kifayetsizliği anlaşılanların ödeme müddetinin başladığı tarihten geriye doğru iki yıl içinde veya ödeme müddetinin başlamasından sonra yaptıkları bağışlamalar ve ivazsız tasarruflar hükümsüzdür.

Bağışlama sayılan tasarruflar

Madde 28- Yirmi yedinci maddenin tatbikı bakımından aşağıdaki tasarruflar bağışlama hükmündedir:

1. Üçüncü dereceye kadar (bu derece dahil) kan hısımlariyle, eşler ve ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) sıhri hısımlar arasında yapılan ivazlı tasarruflar,

2. Kendi verdiği malın, aktin yapıldığı sıradaki değerine göre borçlunun ivaz olarak pek aşağı bir fiyat kabul ettiği akitler,

3. Borçlunun kendisine yahut üçüncü bir şahıs menfaatine kaydı hayat şartiyle irat ve intifa hakkı tesis ettiği akitler.

İlgili Anayasa Mahkemesi kararı metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

İletişim

Recep Bıyık

Recep Bıyık

Mevzuat Eğitim ve Araştırma Başkanı, PwC Türkiye

Bizi takip edin