Yatırım Teşvik Belgesi Kapsamında SGK Prim Teşviki Uygulaması

  • Köşe Yazısı
  • 15 dakikalık okuma
  • 08 Mayıs 2024
Celal Özcan

Celal Özcan

Sosyal Güvenlik Hizmetleri, Direktör, PwC Türkiye

Teşvik” kavramı, belirli ekonomik ve sosyal faaliyetlerin diğerlerine oranla daha fazla ve hızlı  gelişmesini sağlamak amacıyla, kamu tarafından çeşitli yöntemlerle verilen maddi destek, yardım  ve özendirmeler olarak tanımlanmaktadır. 

Teşvik sistemin amaçları 

Teşvik sistemi ile genel olarak kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler  doğrultusunda; 

  • Tasarrufların katma değeri yüksek yatırımlara yönlendirilmesi, 
  • Üretim ve istihdamın artırılması, 
  • Uluslararası rekabet gücünü artıracak ve araştırma-geliştirme içeriği yüksek bölgesel ve  stratejik yatırımların özendirilmesi, 
  • Uluslararası doğrudan yatırımların artırılması, 
  • Bölgesel gelişmişlik farklılıklarının azaltılması, 
  • Kümelenme ve çevre korumaya yönelik yatırımlar ile araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin  desteklenmesi, 
  • Cari açığın azaltılması amacıyla ithalat bağımlılığı yüksek olan ara malı ve ürünlerin  üretiminin artırılması, 
  • Teknolojik dönüşümü sağlayacak yüksek ve orta-yüksek teknoloji içeren yatırımların  desteklenmesi, 

Amaçlanmaktadır. 

Yatırım teşvik belgesi  

Teşvik belgesi, yatırımın karakteristik değerlerini ihtiva eden, yatırımın bu değerler ve tespit  edilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmesi halinde, üzerinde kayıtlı destek unsurlarından  yararlanma imkânı sağlayan bir evrak olup, teşvik sistemi ile ilgili kararın amaçlarına uygun  olarak gerçekleştirilecek olan tüm yatırımlar için düzenlenmektedir. 

Yatırım teşvik belgesi yatırımın yapılacağına dair bir taahhüt olup, bunun karşılığında da söz  konusu yatırımın faydalanabileceği destek unsurları belirtilmektedir. 

Yatırım teşvik sisteminde yer alan destek unsurları  

Teşvik sistemi kapsamında yer alan destek unsurları aşağıda belirtilmiştir. 

  1. Katma Değer Vergisi İstisnası  
  2. Gümrük Vergisi Muafiyeti  
  3. Vergi İndirimi  
  4. Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği
  5. Sigorta Primi İşçi Hissesi Desteği 
  6. Gelir Vergisi Stopajı Desteği  
  7. Faiz veya Kar Payı Desteği  
  8. Yatırım Yeri Tahsisi  
  9. Katma Değer Vergisi İadesi 

Yatırım teşvik sisteminde bölgeler  

Yatırım teşvik sisteminde bölgesel gelişmişlik farklarını azaltmak amacıyla illerin Sosyo Ekonomik Gelişmişlik Endeksi verileri baz alınarak TABLO-1’de gösterildiği şekilde 6 bölge  belirlenmiştir. 

TABLO-1

1. Bölge 

2. Bölge 

3. Bölge 

4. Bölge 

5. Bölge 

6. Bölge

Ankara 

Aydın 

Adana 

Afyonkarahisar 

Bayburt 

Adıyaman

Antalya 

Balıkesir 

Burdur 

Aksaray 

Çankırı 

Ağrı

Bursa 

Bilecik 

Düzce 

Amasya 

Erzurum 

Ardahan

Eskişehir 

Bolu 

Gaziantep 

Artvin 

Giresun 

Batman

İstanbul 

Çanakkale 

Karaman 

Bartın 

Gümüşhane 

Bingöl

İzmir 

Denizli 

Kırıkkale 

Çorum 

Kahramanmaraş 

Bitlis

Kocaeli 

Edirne 

Kütahya 

Elazığ 

Kilis 

Diyarbakır

Muğla 

Isparta 

Mersin 

Erzincan 

Niğde 

Hakkâri

Tekirdağ 

Karabük 

Samsun 

Hatay 

Ordu 

Iğdır

 

Kayseri 

Trabzon 

Kastamonu 

Osmaniye 

Kars

 

Kırklareli 

Rize 

Kırşehir 

Sinop 

Mardin

 

Konya 

Uşak 

Malatya 

Tokat 

Muş

 

Manisa 

Zonguldak 

Nevşehir 

Tunceli 

Siirt

 

Sakarya 

 

Sivas 

Yozgat 

Şanlıurfa

 

Yalova 

     

Şırnak

         

Van

         

Bozcaada ve  

Gökçeada  

İlçeleri

Yatırım teşvik belgesi kapsamında SGK prim teşviki 

Yatırım teşvik sisteminde sağlanan desteklerden birisi de sigorta primi teşviki olup, buna ilişkin  detaylar aşağıda belirtilmiştir.  

Teşvikten yararlanabilecek olan işverenler 

Sigorta primi desteğinden özel sektör işverenleri yararlanabilmektedir. 

Aynı işverenin birden fazla işyeri olması halinde, teşvik belgesi hangi işyeri için alınmış ise, sigorta  primi teşvikinden de o işyerinden dolayı yararlanılacaktır. 

  • 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve  kuruluşlara ait işyerleri,  
  • Sosyal güvenlik destek primine tabi (emekli) çalışanlar,  
  • Yurtdışında çalışan sigortalılar, 

söz konusu destek kapsamında bulunmamaktadır.

Teşvikten yararlanma şartları 

Sigorta primi teşvikinden yararlanılabilmesi için; 

  1. Teşvik belgesi alınmış olması 
  2. Teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapılmış olması (gemi yatırımları hariç)
  3. Türkiye genelinde yasal ödeme süresi geçmiş sigorta primi, işsizlik sigortası primi ve idari para  cezası borcunun bulunmaması (varsa da yapılandırılmış, tecil ve taksitlendirilmiş olması)
  4. Aylık prim ve hizmet belgesinin/Muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin SGK’ya yasal süresi  içinde verilmesi 
  5. Tahakkuk eden cari ay sigorta primlerinin yasal süresi içinde ödenmesi
  6. Kayıt dışı sigortalı çalıştırıldığı veya sahte sigortalı bildiriminde bulunulduğu yönünde bir  tespitin bulunmaması 
  7. Vadesi geçmiş vergi borcunun bulunmaması 
  8. e-Borcu Yoktur aktivasyonu için başvuruda bulunulmuş olması 

gerekmektedir

Sigorta primi teşvikinden yararlanmaya başlanılacak tarih 

  • Bölgesel teşvik uygulamaları kapsamında veya büyük ölçekli ya da stratejik yatırımlardan  dolayı, teşvik belgesinin tamamlama vizesinin yapılmasının ardından, teşvikten  yararlanacak olan işyerlerine ilişkin bilgilerin Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik  Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünce SGK’ya elektronik ortamda  bildirildiği tarihi takip eden ay başından, 
  • Gemi yatırımlarından dolayı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı  Sermaye Genel Müdürlüğünce SGK’ya bildirilmek kaydıyla teşvik belgesinin düzenlendiği  tarihi takip eden ay başından,  

itibaren sigorta primi teşvikinden yararlanılabilmektedir. 

Teşvikten yararlandırılacak sigortalı sayısı 

Komple yeni yatırımlarda, söz konusu destekten, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Teşvik  Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğünce tespit edilen ve teşvik belgesinde gösterilen  ilave sigortalı sayısı kadar sigortalıdan dolayı; diğer yatırım cinslerinde (modernizasyon,  tevsi, ürün çeşitlendirmesi yatırımlarında) ise anılan Genel Müdürlükçe tespit edilen,  mevcut sigortalı sayısının üzerinde sigortalı çalıştırmak kaydıyla ilave sigortalılardan dolayı  yararlanılabilecektir. 

Tersanelerin gemi inşa yatırımlarında tamamlama vizesi şartı aranmaksızın belge konusu geminin  yapımında istihdam edilen ve anılan Genel Müdürlükçe bildirilen sigortalı sayısı kadar teşvikten  yararlanılacaktır. 

Yararlanılabilecek sigorta prim teşvik tutarı 

Kapsama giren sigortalıların prime esas kazanç alt sınırı (brüt asgari ücret) üzerinden  hesaplanan sigorta primlerinin işyerinin; 

  • 1, 2, 3, 4 veya 5 inci bölgede kurulu olması halinde, işveren hissesi prim tutarı, • 6 ncı bölgede kurulu olması halinde, sigortalı ve işveren hissesi prim tutarı,
  • Gemi yatırımı olması halinde ise hangi bölgede kurulu olduğu üzerinde durulmaksızın  işveren hissesi prim tutarının tamamı, 

Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca karşılanmaktadır. 

Ancak, yatırım teşvik belgesi alınan proje bazlı yatırımlarda prime esas alt kazanç sınırına  bağlı kalınmaksızın 10 yıla kadar sigorta primi işveren hissesi desteğinden yararlanılabilmektedir. 

Yatırım teşviki kapsamındaki teşvikte %3 oranında işsizlik sigortası primi ise teşvik kapsamında  değildir. 

Sigorta primine esas kazanç alt ve üst sınırlarından yararlanılabilecek teşvik tutarı TABLO-2’de  gösterilmiştir. 

TABLO-2

 

SPEK ALT SINIRINDAN 

20,002.50 

 

SPEK ÜST SINIRINDAN 

150,018.90

BÖLGELER

TEŞVİKSİZ ÖDENECEK TUTAR

TEŞVİK TUTARI 

TEŞVİK  

SONRASI ÖDENECEK TUTAR

 

TEŞVİKSİZ ÖDENECEK  TUTAR

TEŞVİK TUTARI 

TEŞVİK  

SONRASI ÖDENECEK TUTAR 

(SPEKx5%) +

 

Alt  

SPEKx%15,5

 

(SPEKx5%) +

 

Alt  

SPEKx%15,5

1,2,3,4,5.  

Bölge 

% 37.50 

% 5.00

+

% 15.50 

   

% 37.50 

% 5.00

+

% 15.50

 

7,500.94 

1,000.13 

3,100.39 

3,400.43 

 

56,257.09 

7,500.95 

3,100.39 

45,655.76

6. Bölge 

% 37.50 

% 5.00

+

% 29.50 

   

% 37.50 

% 5.00

+

% 29.50

 

7,500.94 

1,000.13 

5,900.74 

600.08 

 

56,257.09 

7,500.95 

5,900.74 

42,855.41

Proje Bazlı  Yatırım

% 37.50 

% 5.00

+

% 15.50 

   

% 37.50 

% 5.00

+

% 15.50

 

7,500.94 

1,000.13 

3,100.39 

3,400.43 

 

56,257.09 

7,500.95 

23,252.93 

25,503.21