Vergi incelemesinde olanlarda matrah artırımı
Dünya Gazetesi
Bazı kamu alacaklarının yeniden yapılandırılmasını öngören Kanun 9 Haziran tarihli Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Kanun uygulamasıyla ilgili Genel Tebliğ de 14 Haziran tarihli Resmî Gazetede yayımlandı. Böylece yapılandırma uygulaması süreci başlamış oldu. Kanun’un en önemli düzenlemelerinden birisi matrah ve vergi artırımı yapılmasına ilişkin düzenleme. Bu benim meslek hayatımdaki yedinci matrah ve vergi artırımı düzenlemesi olacak. Matrah ve vergi artırımı yapılmasını düzenleyen daha önceki altı kanun ve uygulama yılları şöyle: 1983/2801, 1992/3787, 2003/4811, 2011/6111 ve 2016/6736, 2018/7143.
Matrah ve vergi artırımı ne sağlar?
Matrah ve vergi artırımı yapılması yararlananlara çok önemli bir avantaj sağlıyor. Matrah ve vergi artırımı yapılan vergilerde, ilgili yıllar için vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmasını engelliyor. Matrah veya vergi artırarak belli bir tutar ödeniyor, bunun karşılığında incelenmeme garantisi sağlanıyor. Bir bakıma sigorta.
Hangi vergiler için matrah ve vergi artırımı yapılabilir?
Matrah artırımı bütün vergiler ve bütün yıllar için yapılamıyor. Teklife göre matrah artırımı;
- • Yıllık gelir ve kurumlar vergisi
- • Bazı ödemelerle sınırlı olarak gelir/kurumlar vergisi stopajı ve
- • Katma değer vergisinde
2016-2020 yılları için mümkün.
İncelenmiş olanlar ve incelemede olanlar matrah artırımı yapabilirler mi?
Daha önce haklarında vergi incelemesi yapılanlar matrah ve vergi artırımı yapabiliyor. Bu durumda, aynı dönem ve vergi için yeniden incelenmeme garantisi sağlanıyor. Kanun’un yayımı tarihi olan 9 Haziran 2021 itibariyle incelemede olanların da matrah ve vergi artırımı yapmaları mümkün.
Matrah artırımı yapılması devam eden incelemeleri nasıl etkiler?
Kanun’a göre, Kanun’un yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri devam edecek. Matrah veya vergi artırımı yapılması incelemeyi otomatik olarak sonlandırmıyor. Ancak, artırımda bulunan mükellefler hakkında başlanılan vergi incelemelerinin, 2 Ağustos 2021 tarihine kadar sonuçlandırılamaması halinde, inceleme sonlanacak.İncelemenin devamı ve tarhiyat olanaksız hale gelecek.
İnceleme süresinde tamamlanırsa ne olacak?
Kanun’un yayımı tarihi itibariyle incelenenlerin, inceleme tamamlanıp rapor vergi dairesi kayıtlarına girmeden önce matrah artırımında bulunmaları, artırılan matrahın incelemede bulunacak matrah farkından mahsup edilmesi olanağı sağlıyor.
Bu olanaktan yararlanmak için başvurunun zamanında yapılması önemli.
Mahsup işlemi nasıl yapılacak?
Matrah artıran bir mükellef Kanun’un yayımı tarihinden önce incelemeye alınmışsa ve inceleme 2 Ağustos tarihinden önce tamamlanmışsa, matrah artırımının zamanında yapılması koşuluyla, artırılan matrah bulunan matrah farkından düşülecek ve kalan tutar üzerinden tarhiyat yapılacak. Bulunan fark, artırılan tutardan daha küçükse, herhangi bir tarhiyat yapılmayacak. Benzer işlem vergi artırımı yapanlarda da vergi tutarları karşılaştırılarak yapılacak.
Matrah artırımı ne zamana kadar yapılabilir?
Matrah artırımı için Ağustos ayı sonuna kadar başvuru yapmak mümkün. Ancak yukarıda da belirtiğim gibi, incelemede olanlar açısından, inceleme raporu vergi dairesine teslim edilmeden artırım yapılması sonuçları açısından önemli.
Matrah ve vergi artırımında vergi zamanında ödenmezse ne olur?
Matrah veya vergi artırımı sonucu hesaplanan verginin tercihe bağlı olarak peşin veya taksitlendirerek ödenmesi mümkün. Peşin ödemede süre Eylül sonu itibariyle bitiyor. Taksitle ödemeyi tercih edenler ise ilk taksit Eylül olmak üzere, ikişer aylık dönemler halinde azami altı eşit taksitte ödeyebilirler.
Kanun’da, hesaplanan verginin öngörülen şekilde ödenmemesi halinde, ödenmeyen vergi tutarlarının ilk taksit ödeme süresinin son günü vade kabul edilerek gecikme zammıyla birlikte takip ve tahsil edileceği, ancak matrah artırımının avantajlarından yararlanılamayacağı öngörülmüş. Bu çerçevede matrah artırımı yapanların ödeme düzenlemelerine mutlak uymaları gerekecek.
İncelemede olanlardan matrah artırımı yapmayanlar için başka olanak yok mu?
Yukarıda da belirttiğim gibi, Kanun’un yayımlandığı tarihten önce başlanıldığı halde, bu tarihe kadar tamamlanamamış olan vergi incelemelerine devam edilecek.
Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra tarh edilecek vergi, ceza ve gecikme faizi için Kanun’un 4. maddesinde ayrı bir düzenleme var. Bu düzenlemeye göre, inceleme ne zaman biterse bitsin, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içerisinde yazılı başvuruda bulunularak sağlanan olanaktan yararlanılabilir.
Bu kapsamda olanların, tarh edilen verginin yarısı ile Yİ-ÜFE aylık değişim oranına göre hesaplanacak faiz tutarını ödemeleri durumunda, verginin kalan yarısı ile vergi aslına bağlı ceza tutarı ve gecikme faizi siliniyor.