Yapılandırma ve matrah artırımı kaynaklı borçların zamanında ödenmesi

Recep Bıyık Mevzuat Eğitim ve Araştırma Başkanı, PwC Türkiye

Nasıl Bir Ekonomi Gazetesi

14 Nisan 2023

7440 sayılı Kanun kapsamında yapılandırılan vergi borçlarının taksitlerinin zamanında  ödenmesi önemli. Matrah artırımından doğan vergilerin zamanında ödenmesi daha da  önemli. Aksi halde hem vergi ödendiğiyle kalınması hem de matrah artırımının sonuçlarından  yararlanmama olasılığı var. 

Yapılandırılan vergi borçlarının ödeme zamanı 

7440 sayılı Kanun kapsamında yeniden yapılandıran; kesinleşmiş ve ihtilaflı borçlar ile  pişmanlıkla veya kendiliğinden beyan sonucu tahakkuk eden başta vergiler olmak üzere, kamuya olan borçların bir defada veya taksitle ödenmesi konusunda tercih olanağı bulunuyor. 

Borcun tamamının bir defada ödenmesinin tercih edilmesi durumunda, ödemenin 30 Haziran 2023 (bu tarihin resmî tatile rastlaması nedeniyle 3 Temmuz 2023) tarihine kadar yapılması  gerekiyor. 

Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlara 48 aya kadar vade tanınıyor.  Borcunu taksitle ödemek isteyenler için beş farklı taksit seçeneği var. 12, 18, 24, 36 veya 48  eşit taksitte ödeme seçeneklerinden biri tercih edilebiliyor. 

Taksitle ödemede ilk taksitin 3 Temmuz 2023 tarihi mesai saati sonuna kadar ödenmesi  gerekiyor. Diğer taksitler ise aylık eşit taksitler halinde ödenmeye devam edilecek.  

Yapılandırılan borcun peşin ödenmesinde faiz indirimi 

Yapılandırılan bordun tamamının ilk taksit ödeme süresi içinde ödenmesi durumunda,  gecikme faizi veya gecikme zammı yerine Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi dikkate alınarak  hesaplanan faiz tutarının %90’ı kaldırılıyor. 

Peşin ödeme seçeneği tercih edilmesine rağmen, ilk taksit ödeme süresinde ödemenin  yapılmaması durumunda, ilk taksit ödeme süresini izleyen ayın sonuna kadar hesaplanan  tutarın tamamının geç ödeme zammıyla birlikte ödenmesi halinde, katsayı uygulanmaksızın  yapılandırma hükümlerinden yararlanmak mümkün. 

Taksitlerin zamanında ödenmemesi 

Yapılandırma kapsamında hesaplanan vergilerden; 

  • İlk iki taksit zamanında ödenmesi koşuluyla, bir takvim yılında üç veya daha az taksitin  süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde, Kanun hükümlerinden  yararlanılmaya devam edilebiliyor. Ancak bu durumda, ödenmeyen veya eksik ödenen  taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen her ay ve kesri için  gecikme zammı oranı olan aylık yüzde 2,50 oranında hesaplanacak geç ödeme zammı ile ödenmesi gerekiyor. 
  • İlk iki taksidin zamanında ödenmemesi veya bir takvim yılında üçten fazla taksitin  süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde Kanun hükümlerinden yararlanma  hakkı kaybediliyor.
  • Kanun hükümlerinden yararlanma hakkının kaybedilmesi durumunda, ödenmiş tutar  kadar Kanun hükümlerinden yararlanılabiliyor. 

Matrah artırımı nedeniyle hesaplanan vergilerin ödemesinde aksama 

Matrah ve vergi artırımına ilişkin hesaplanan vergi tutarlarının peşin veya on iki eşit taksitte  ödenmesi mümkün.  

Peşin ödemenin tercih edilmesi durumunda ödemenin 3 Temmuz 2023 tarihine kadar  yapılması gerekiyor. 

Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlar için azami on iki eşit taksitte ödeme  seçeneği var. Bu durumda ilk taksitin 3 Temmuz 2023 tarihine kadar, diğer taksitlerin ise aylık  dönemler halinde on iki eşit taksit halinde ödenmesi mümkün. 

Matrah ve vergi artırımı nedeniyle tahakkuk eden verginin tamamının 3 Temmuz 2023 tarihine kadar ödenmesi halinde, vergi tutarından %10 indirim yapılıyor ve katsayı uygulaması  yapılmıyor. 

Matrah/Vergi artırımı nedeniyle tarh edilen vergilerin Kanun’da belirlenen süre ve şekilde  ödenmemesi durumunda, madde hükmünden yararlanma olanağı ortadan kalkıyor. Yani  matrah veya vergi artırımı yapılan yılla ilgili olarak inceleme ve tarhiyat yapılabilir hale  geliyor. Bu durumda tahakkuk eden vergi de ortadan kalkmıyor. Gecikme zammıyla birlikte  takip ve tahsil işlemleri devam ediyor. 

Cari dönem vergilerinin zamanında ödenmemesi 

Kesinleşmiş veya ihtilaflı vergi borçlarını yeniden yapılandırarak taksitle ödemek isteyenlerin,  taksit ödeme süresi içinde cari dönem vergilerini de zamanında ödemelerini öngören bir  hüküm 7440 sayılı Kanun’da yok. Dolayısıyla cari dönem vergilerinin zamanında ödenmemesi  yapılandırmayı bozan bir durum değil. Ancak geç ödeme nedeniyle aylık yüzde 2,50 oranında  gecikme zammı işliyor.