Gerçek Faydalanıcı Bilgilerinin Bildirimine İlişkin Vergi Usul Kanunu Tebliği Yayınlandı

1. Amaç ve Kapsam

Gelirlerin/servetlerin arkasındaki gerçek kişilerin bilinmesi, OECD’nin vergi kayıp ve kaçakları ile mücadele politikaları kapsamında büyük önem arz eden bir husustur.

Türkiye’nin de üyesi olduğu OECD’nin Vergi Amaçlarına Yönelik Şeffaflık ve Bilgi Değişimi Küresel Forumu, (“Küresel Forum”) vergi kaçakçılığı ile mücadele için yürüttüğü çalışmalarda şeffaflık ve bilgi değişimi konusunda ülkelerin uyması gereken uluslararası asgari standartları belirlemiş olup, tüzel kişiliklerin ve tüzel kişiliği olmayan teşekküllerin gerçek faydalanıcısının bilinmesi hususu, bu standartların önemli unsurlarından biridir.

2. Gerçek faydalanıcı tanımı

Tebliğ uyarınca gerçek faydalanıcı, “tüzel kişi veya tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran ya da bunlar üzerinde nihai nüfuz sahibi olan gerçek kişi veya kişiler” olarak tanımlanmıştır.

2.1. Tüzel kişilerde gerçek faydalanıcı

a)   Tüzel kişiliğin (örneğin, sermaye şirketi) %25’i aşan hissesine sahip gerçek kişi ortakları,

b)   Tüzel kişiliğin %25’i aşan hissesine sahip gerçek kişi ortağının gerçek faydalanıcı olmadığından şüphelenilmesi veya bu oranda hisseye sahip gerçek kişi ortak bulunmaması durumunda, tüzel kişiliği nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler,

c)    Yukarıda sayılan (a) ve (b) kapsamına giren gerçek faydalanıcının tespit edilemediği durumlarda, en üst düzey icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler (örneğin, genel müdür).

2.2. Tüzel kişiliği olmayan teşekküllerde gerçek faydalanıcı

a)   Tüzel kişiliği olmayan teşekkülleri nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişiler,

b)   Yukarıda sayılan (a) kapsamında gerçek faydalanıcının tespit edilememesi halinde tüzel kişiliği olmayan teşekkül nezdinde en üst düzeyde icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişiler.

2.3. Trust ve benzeri teşekküllerde gerçek faydalanıcı

a)   Kurucular, mütevelli, yönetici, denetçi veya faydalanıcı sıfatını haiz olanlar ya da bu teşekküller üzerinde nüfuz sahibi olanlar.

3. Gerçek faydalanıcı bilgisi bildirimini verme zorunluluğu olanlar

Tasfiye sürecinde olanlar da dahil olmak üzere, 1 Ağustos 2021 tarihi itibariyle faal olan;

• Kurumlar vergisi mükellefleri, ve
• Tebliğ’de sayılan tüzel kişiliği olmayan teşekküller,

gerçek faydalanıcılarına ilişkin bilgileri düzenli olarak Gelir İdaresi Başkanlığı ile elektronik ortamda paylaşacaktır.

Bunlara ek olarak, Tedbirler Yönetmeliği uyarınca 5549 Sayılı Kanun’un uygulanmasına yükümlü sayılan kurumların müşterilerinin gerçek faydalanıcı bilgileri de talep edilmesi durumunda Gelir İdaresi Başkanlığı ile paylaşılacaktır.

Bu kurumların müşterilerine ait gerçek faydalanıcı bilgileri, kurumlar vergisi mükellefleri ve Tebliğ’de sayılan tüzel kişiliği olmayan teşekküllere ait gerçek faydalanıcı bilgileri bildiriminde olduğu gibi düzenli bir bildirim mekanizması ile değil, talep edilmesi halinde Gelir İdaresi Başkanlığına bildirilecektir.

5549 Sayılı Kanun’un uygulanmasına yükümlü sayılan kurumların listesine Bülten’imizin sonunda yer verilmiştir.

3.1. Kurumlar vergisi mükellefleri tarafından yapılacak bildirim kapsamı, zamanı ve şekli

Kurumlar vergisi mükellefleri, tüzel kişi olarak gerçek faydalanıcılarına ait bilgileri bildirecektir.

Bu kapsamda, varsa şirketin (mükellefin) doğrudan %25 ve üstü pay sahibi olan gerçek kişi ortakların, %25 ve üstü pay sahibi olan gerçek kişi ortakları olmaması veya bu kişinin/kişilerin gerçek faydalanıcı olduğundan şüphelenilmesi durumunda şirketi nihai olarak kontrolünde bulunduran gerçek kişi ya da kişilerin, bunun da mevcut olmaması durumunda genel müdür gibi şirketin en üst düzey icra yetkisine sahip gerçek kişi ya da kişilerin bildirilmesi gerekmektedir.

Gerçek faydalanıcı bilgisi, kurumlar vergisi mükellefleri tarafından geçici vergi beyannameleri ve yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ekinde bildirilecektir.

Kurumlar vergisi mükellefleri için ilk bildirim “gerçek faydalanıcıya ilişkin bildirim formu” ile İnternet Vergi Dairesi üzerinden yapılacak olup, daha sonraki dönemlere ilişkin bildirim geçici vergi ve kurumlar vergisi beyanname ekinde yapılacaktır. Bu nedenle, ilk bildirim için kurumlar vergisi mükelleflerinin, bağlı bulunduğu vergi dairesinden kullanıcı kodu, parola ve şifre almaları ve bir sefere mahsus olmak üzere bu form ile bildirim vermeleri gerekecektir.

İlk bildirimin 31 Ağustos 2021 tarihine kadar yapılması düzenlendiğinden, bu tarihe kadar bildirimi yapılacak gerçek faydalanıcı bilgilerinin temin edilmesi ve kullanıcı adı, şifre ve parola temini için başvuru yapılması önem arz etmektedir.  

3.2. Diğer kişiler tarafından yapılacak bildirim ve kapsamı

Gerçek faydalanıcı bilgisini bildirme yükümlülüğü olan kurumlar vergisi mükellefleri dışında kalan diğer mükellefler ile diğer kişiler, her yılın ağustos ayı sonuna kadar Gelir İdaresi Başkanlığına bir form ile elektronik ortamda bildirim yapmakla yükümlüdür.

Bu bildirim, “gerçek faydalanıcıya ilişkin bildirim formu” ile İnternet Vergi Dairesinde yer alan açıklamalara uygun şekilde elektronik ortamda İnternet Vergi Dairesi üzerinden yapılacaktır.

Bu kapsamdaki kişiler için ilk bildirimin 31 Ağustos 2021 tarihine kadar yapılması düzenlenmiştir.

Kapsama giren kişilerin bağlı bulunduğu vergi dairesinden kullanıcı kodu, parola ve şifre almaları gerekmektedir.

“Gerçek faydalanıcıya ilişkin bildirim formu”, mükellef tarafından bizzat gönderilebileceği gibi ilgili dönemde aracılık ve sorumluluk sözleşmesi bulunan SMMM veya gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi tasdik sözleşmesi (tam tasdik sözleşmesi) bulunan YMM aracılığıyla da gönderilebilir.

4. Bildirilecek bilgiler

Kurumlar vergisi mükellefleri söz konusu beyannameler aracılığı ile, bildirim yükümlülüğü olan diğer kişiler ise “gerçek faydalanıcıya ilişkin bildirim formu” ile gerçek faydalanıcılara ait aşağıdaki bilgileri bildirecektir:

Gerçek faydalanıcının;

• Adı-soyadı,
• Vatandaşlıkları (vatandaş olduğu ülke/ülkeler),
• Vatandaş oldukları ülke kimlik numaraları,
• Adres bilgileri,
• Varsa, iletişim bilgileri (telefon, faks ve e-posta bilgileri), ve
• Gerçek faydalanıcı statülerinin sebebi.

5. Cezai yaptırım

Bu Tebliğde yapılan düzenlemeler kapsamında bildirilmesi gereken bilgileri bildirmeyen, eksik veya yanıltıcı bildirimde bulunan mükellefler hakkında VUK’un Mükerrer 355. Maddesi uyarınca özel usulsüzlük cezası düzenlenecektir. 

Tedbirler Yönetmeliği uyarınca 5549 Sayılı Kanun’un uygulanmasında yükümlü sayılan kurumlar

a)   Bankalar,

b)   Bankalar dışında banka kartı veya kredi kartı düzenleme yetkisini haiz kuruluşlar,

c)    Kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler,

d)   Finansman ve faktoring şirketleri,

e)    Sermaye piyasası aracı kurumları ve portföy yönetim şirketleri,

f)    Ödeme kuruluşları ile elektronik para kuruluşları,

g)   Yatırım ortaklıkları,

h)   Sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri,

i)     Finansal kiralama şirketleri,

j)     Sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama hizmeti veren kuruluşlar,

k)   Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasasına ilişkin saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere Borsa İstanbul Anonim Şirketi,

l)     Posta ve Telgraf Teşkilatı Anonim Şirketi ile kargo şirketleri,

m) Varlık yönetim şirketleri,

n)   Kıymetli maden, taş veya mücevher alım satımı yapanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,

o)   Cumhuriyet altın sikkeleri ile Cumhuriyet ziynet altınlarını basma faaliyeti ile sınırlı olmak üzere Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü,

p)   Kıymetli madenler aracı kuruluşları,

q)   Ticaret amacıyla taşınmaz alım satımıyla uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,

r)    İş makineleri dâhil her türlü deniz, hava ve kara nakil vasıtalarının alım satımı ile uğraşanlar ile bu işlemlere aracılık edenler,

s)    Tarihi eser, antika ve sanat eseri alım satımı ile uğraşanlar veya bunların müzayedeciliğini yapanlar,

t)    Milli Piyango İdaresi Genel Müdürlüğü, Türkiye Jokey Kulübü ve Spor Toto Teşkilat Başkanlığı dâhil talih ve bahis oyunları alanında faaliyet gösterenler,

u)   Spor kulüpleri,

v)   Noterler,

w)  Savunma hakkı bakımından diğer kanun hükümlerine aykırı olmamak ve 19/3/1969 tarihli ve 1136 sayılı Avukatlık Kanununun 35 inci maddesinin birinci fıkrası ile alternatif uyuşmazlık çözüm yolları kapsamında ifa edilen mesleki çalışmalar nedeniyle edinilen bilgiler hariç olmak üzere; taşınmaz alım satımı, sınırlı ayni hak kurulması ve kaldırılması, şirket, vakıf ve dernek kurulması, birleştirilmesi ile bunların idaresi, devredilmesi ve tasfiyesi işlerine ilişkin finansal işlemlerin gerçekleştirilmesi, banka, menkul kıymet ve her türlü hesaplar ile bu hesaplarda yer alan varlıkların idaresi işleriyle sınırlı olmak üzere serbest avukatlar,

x)   Bir işverene bağlı olmaksızın çalışan serbest muhasebeci, serbest muhasebeci mali müşavir ve yeminli mali müşavirler,

y)    Finansal piyasalarda denetim yapmakla yetkili bağımsız denetim kuruluşları,

z)    Kripto varlık hizmet sağlayıcılar,

aa) Tasarruf finansman şirketleri

ile bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edildiğinde müşterileri tarafından gerçekleştirilen işlemlerin gerçek faydalanıcı bilgisini Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirmek zorundadır.

İlgili tebliğ metnine aşağıdaki bağlantılar yardımıyla ulaşabilirsiniz.

529 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği