Vergi Artışı Gerçekleşen Temel Alanlar
Katma Değer Vergisi (KDV), bir ülkede tüketilen mal ve hizmetler üzerinden alınan bir vergi türüdür. Üretim sürecinde her aşamada eklenen değere dayalı olarak hesaplanan KDV, son tüketiciye yansıtılır. Bu vergi birçok ülkenin ekonomisinde önemli bir gelir kaynağıdır. Bu nedenle de kamu harcamalarının finansmanında büyük bir rol oynar. KDV'nin temel amacı, devletin gelir elde etmesinin yanı sıra ekonomik faaliyetleri düzenlemek ve vergi adaletini sağlamaktır. Üretim sürecinde her aşamada eklenen değer üzerinden hesaplandığı için vergiyi ödeyen aslında nihai tüketici olur. Bu sayede vergi yükü tüketim miktarına bağlı olarak dağılır.
Çay, şeker, süt, su, yağ, et, pirinç, nohut ve bulgur gibi temel gıda ürünlerinin KDV oranında bir değişiklik yapılmadı. Bu ürünlerdeki KDV oranı, 14 Şubat 2023 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan değişikliğe göre %1 olarak belirlenmiştir.
Katma Değer Vergisi (KDV) Oranları
07.07.2023 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan ve 10 Temmuz’dan itibaren yürürlüğe giren değişiklikle KDV oranı %18 olan ürün ve hizmetlerdeki vergi oranı %20'ye yükseltilmiştir. Bu kapsamda; mobilya, beyaz eşya, elektronik cihazlar, otomobil, sigara ve alkollü içecekler gibi ürünler de bu artıştan etkilenir. Artık bu ürünlerin satışında daha yüksek bir KDV oranı uygulanıyor. Otomobillerdeki KDV artışı nedeniyle %80 ÖTV’li otomobillerin vergisi %112’den %116’ya çıkmış oldu. Bunların yanı sıra 10 Temmuz’a kadar KDV oranı %8 olan ürün ve hizmetlerin oranı %10'a yükseltilmiştir. Bu değişiklik, tekstil ürünleri, giyim, çanta, bavul gibi tüketici malları ile sinema, tiyatro, otel ve müze gibi kültür ve sosyal hizmetlerin KDV oranını da etkiledi. Önceden %8 olan KDV oranı, bu ürün ve hizmetler için artık %10 olarak uygulanıyor. Bu değişiklikle birlikte tüketiciler bu kategorilere giren ürün ve hizmetler için daha yüksek bir KDV oranı ödeyeceklerdir.
Otomobillerdeki KDV Artırıldı
Son yayınlanmış olan kararla birlikte ülkemizde KDV oranlarında değişiklikler yapıldı ve yeniden düzenlendi. Resmî Gazete'de yayımlanan karara göre KDV oranı %18 olan ürünlerin oranı %20'ye, %8 olan ürünlerin oranı ise %10'a yükseltildi. Bu değişiklik otomobil sektöründe de etkili oldu. Böylece otomobiller için uygulanan KDV oranı %18'den %20'ye çıkarıldı. Bu durumda Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) ile vergilendirilen otomobillerdeki toplam vergi oranı %116'ya yükselmiş oldu. Ortalama bir binek araç fiyatı yaklaşık olarak 17 bin TL civarında arttı. Örneğin; 1 milyon liralık bir araç fiyatı 1 milyon TL’den 1 milyon 16 bin 950 TL civarına yükseldi. Yapılan yeni düzenlemeyle birlikte tüketicilerin otomobil alım gücü azalmış, otomobil fiyatlarında ise önemli bir artış yaşanmıştır.
Şans Oyunlarındaki KDV Artırıldı
7347 sayılı kararname ile şans oyunlarından alınan vergilere de artış getirildi. Resmî Gazete’de yayımlandıktan sonra yürürlüğe giren karara göre artış oranı %100 olarak gerçekleşti. Şans oyunlarındaki KDV artışı aşağıdaki gibidir:
- Spor müsabakalarına dayalı müşterek bahisler %5’ten %10’a çıkarıldı.
- At yarışlarında %7’den %14’e çıkarıldı.
- Diğer şans oyunlarında da %10’dan %20’ye çıkarıldı.
BSMV Oranı Artırıldı
Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV), ülkemizde finansal işlemlerden alınan bir vergidir. Tüketici kredileri gibi banka ve sigorta işlemleri BSMV'ye tabidir. BSMV, bu tür işlemlerde uygulanan bir oran üzerinden hesaplanır ve ilgili işlem tutarından kesilir. Bakanlar Kurulu tarafından Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB)'na aktarılmak üzere faiz, komisyon ve ücret gelirlerine uygulanan BSMV’de yükseltildi. Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi oranı son düzenleme ile yüzde 10 iken yüzde 15'e yükseltildi. Bu yeni düzenlemeyle birlikte bankalar bu gelir kalemlerinden daha yüksek bir vergi oranı ödeyecek.
Veraset, İntikal ve Çevre Vergisi
Servet transferinden alınan Veraset ve İntikal Vergisi, Türkiye Cumhuriyeti'nde ilk kez 12 Nisan 1926 tarihinde yayınlanan Veraset ve İntikal Vergisi Hakkında Kanun ile vergi sistemine dâhil edilmiştir. 15 Haziran 1959 tarihinde yürürlüğe girmiş olan 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu kapsamıyla bu vergi daha da sağlamlaştırılmıştır. Bu kanunlar miras veya intikal yoluyla gerçekleşen servet transferlerinden kaynaklanan vergilendirme düzenlemelerini içerir. Veraset ve İntikal Vergisi, vergi sistemimizde önemli bir yere sahiptir. 2023 yılı için Veraset ve İntikal Vergisi tarifesini aşağıdaki tabloda bulabilirsiniz.
Matrah |
Veraset yolu ile olan intikallerde uygulanacak vergi oranı (%) |
İvazsız intikallerde uygulanacak vergi oranı (%) |
İlk 1.100.000 TL için |
1 |
10 |
Sonrasında gelen 2.600.000 TL içinse |
3 |
15 |
Sonrasında gelen 5.500.000 TL içinse |
5 |
20 |
Sonrasında gelen 10.900.000 TL için |
7 |
25 |
Matrahın 20.100.000 TL’yi aşan bölümü için |
10 |
30 |
Konutlara ait Çevre Temizlik Vergisi, su tüketim miktarına dayalı olarak hesaplanır ve metreküp başına belirlenir. Sene başından bu yana büyükşehir belediyelerinde bu miktar 1,50 TL, diğer belediyelerde ise 1,10 TL olarak uygulanıyor. Çevre Temizlik Vergisi, konut sahiplerinin çevre temizliği hizmetlerine katkıda bulunmalarını sağlamak amacıyla getirilmiştir. Su tüketim miktarı, konutların su faturalarında yer alan verilere göre hesaplanır ve vergi tutarı buna göre belirlenir. Bu düzenleme, çevrenin korunması ve temiz tutulması için son derece önemlidir.
