Vergi Rekabeti Nedir?
Küreselleşme etkisi ile ülkeler, uyguladıkları vergi politikaları ve sistemlerinde değişiklik yapmak zorunda kalmışlardır. Üretilen mal ve hizmetler sınırları aşarak global bir pazara dönüşmüş, emeğin mobilitesi artmış, farklı fırsatlar ortaya çıkmıştır. Ülkelerin sahip olduğu vergi sistemleri bu süreçleri yönetmekte yetersiz kalmış ve aynı zamanda oluşan bu yeni düzeni ekonomilerine entegre ederek kazanç sağlamak istemişlerdir. Ayrıca sağladıkları vergi oranı indirimleri ve vergi teşvikleri bir rekabet ikliminin meydana gelmesine neden olmuş, ulusal ve uluslararası alanda bir vergi politikası haline dönüşmüştür. Bu durumun sonucunda ise vergi rekabeti kavramını ortaya çıkmıştır. Vergi rekabeti, ülkedeki refah, ekonomi, rekabet gücünü geliştirmek amacı ile vergi politikalarında yapılan değişikliklerdir. Vergi rekabeti ile üretimin, yatırımın ve istihdamın artmasını hedeflenir. Vergi rekabeti uluslararası olarak gerçekleşebileceği gibi bazı ülkelerde eyalet veya bölgesel olarak da gerçekleşebilir. Olumlu olduğu kadar olumsuz sonuçlar da doğurabilen vergi rekabetinin ülkeler üzerinde farklı yansımaları olabilir. OECD ve Avrupa Birliği, vergi rekabeti ile oluşan negatif durumları önlemek için bazı çalışmalar ve düzenlemeler yürütmektedir.
Vergi Rekabetinin Türleri Nelerdir?
Vergi rekabetinin uygulanan politikalara göre farklı türleri bulunmaktadır.
Yatay Vergi Rekabeti
Aynı düzeyde ya da seviyede bulunan iki veya daha fazla yönetimin birimin, vergi kaynağı üzerindeki rekabetini ifade eder. Yatay vergi rekabeti, bir ülkenin kendi içindeki yerel yönetim ile gerçekleşebileceği gibi aynı zamanda uluslararası yönetimler arasında da gerçekleşebilir.
Dikey Vergi Rekabeti
Dikey vergi rekabeti, farklı yönetim düzeylerinde ya da seviyelerde gerçekleşen vergi rekabetidir. Dikey vergi rekabetinde aynı vergi kaynağını yönetimler, birbirlerinden farklı olarak vergilendirir.
Yararlı Vergi Rekabeti
Yararlı vergi rekabeti, genellikle uluslararası alanda gerçekleşen ve ülkenin refah seviyesini yükseltmeye yönelik yapılan vergi rekabetidir. Ülkenin gelişimini hızlandırmak için uluslararası arası piyasalardan fon yatırımı azaltılarak ulusal sermayenin korunması sağlanır.
Zararlı Vergi Rekabeti
Zararlı vergi rekabeti, bazı yönetimler tarafından yabancı sermayelere vergi avantajı sağlamak amacıyla uygulanan vergi rekabetidir. Ortaya çıkan olumsuz durumlar nedeniyle zararlı vergi rekabetinde, ulaşılmak istenen hedeflerin aksine refah kaybı ve ekonomik bozukluklar ortaya çıkar. Vergi cenneti ülkeler zararlı vergi rekabetine örnek olarak gösterilebilir. Haksız rekabetin ortaya çıkmasını sağlayan vergi cenneti ülkelerinde vergi oranı çok düşüktür ya da vergi hiç uygulanmaz.
Vergi Rekabetinin Araçları Nelerdir?
Ulusal ve uluslararası alanda vergi rekabetinin sağlamak için farklı araçlardan faydalanılır. En sık kullanılan araçlar ise vergi oranı indirimleri, özel ve genel amaçlı vergi teşvikleridir.
Vergi Oranı İndirimleri:
Vergi rekabetinden en çok kullanılan araçlar arasında yer alan vergi oranı indirimleri ile doğrudan yatırımlara ve fon yatırımlarına olan talebin artması sağlanır.
Özel Amaçlı Vergi Teşvikleri:
Belirli sektörlerde faaliyet gösteren kişiler veya şirketlerin yararlandığı teşviklerdir.
Genel Amaçlı Vergi Teşvikleri:
Ülkedeki sermaye yatırımlarını desteklemek amaçlı için kullanılır.
Vergi Rekabetinin Avantajları Nelerdir?
- Toplam gelirde artış yaşanması.
- Kaynakların verimli paylaşılması.
- Yaşam standardının yükselmesi.
- Yatırımların ve istihdamın artması.
- Düşük maliyetlerle kaliteli hizmetlerin sağlanması.
Vergi Rekabetinin Dezavantajları Nelerdir?
- Vergi gelirlerinin azalması.
- Vergi sisteminde eşitsizliklerin ortaya çıkması.
- Vergi cennetlerinin oluşması.
- Kamu harcamalarından düşüş yaşanması.
- Haksız rekabetin artması.
- Sosyal güvenlik sisteminin olumsuz etkilenmesi.
