Yeni Af Kanun Teklifi

Kapsam

27.01.2022 tarihinde TBMM gündemine giren Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifiyle, diğer düzenlemeler yanında;

• Kesinleşmiş alacakların yeniden yapılandırılmasına,
• İhtilaflı alacakların tasfiyesine,
• Matrah artırımına,
• Kayıt ve muhasebe düzeltmelerine,

ilişkin düzenlemeler önerilmiştir.

Kanun Teklifinin bazı vergi düzenlemeleri aşağıda özetlenmiştir.

I- YENİDEN YAPILANDIRMA DÜZENLEMELERİ

A) YENİDEN YAPILANDIRMANIN KAPSAMI

1. Genel Olarak Kapsama Giren Alacaklar

Teklife göre yeniden yapılandırma kapsamına;

• Vergiler ve vergi cezaları,
• Bazı idari para cezaları,
• Ecrimisil borçları,
• Taşınmaz kültür varlıklarının korunmasına katkı payları,
• Gümrük vergileri ve bu vergiye ilişkin idari para cezaları,
• Sigorta primleri, topluluk sigortası primleri, emeklilik keseneği ve kurum karşılığı, işsizlik sigortası primi, sosyal güvenlik destek primi,
• Yukarıda sayılan kamu alacaklarına ilişkin her türlü faiz, zam, gecikme zammı, gecikme faizi, cezai faiz, gecikme cezası gibi fer'i alacaklar,

girmektedir.

2. Alacakların Dönemi Açısından

- Hazine ve Maliye Bakanlığı’na Bağlı Tahsil Dairelerince Tahsil Edilen Vergiler

Yapılandırma kapsamına;

• 31.12.2022 tarihinden önceki dönemlere, beyana dayanan vergilerde bu tarihe kadar verilmesi gereken beyannamelere ilişkin vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları (2022 yılında ödenmesi gereken geçici vergi hariç),
• 2022 yılına ilişkin olarak 31.12.2022 tarihinden önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri ve gecikme zamları,
• 31.12.2022 tarihinden önce yapılan tespitlere ilişkin olarak vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları,

girmektedir.

B) KESİNLEŞMİŞ ALACAKLARIN YENİDEN YAPILANDIRILMASI

1. Genel Olarak Ödenecek ve Silinecek Kamu Alacakları

Teklifte yer alan düzenlemeye göre, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle (bu tarih dahil);

• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerin tamamının,
• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi geçmemiş, bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının %50’sinin,
• İştirak nedeniyle kesilen vergi cezalarının %50’sinin,
• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan gümrük vergilerinin tamamının,
• Gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın kesilen idari para cezalarının %50’sinin,
• Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının %30’u ve varsa varsa gümrük vergileri aslının tamamının,
• Sayılan kamu alacakları için hesaplanacak gecikme faiz ve zamları yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanan tutarın

ödenmesi halinde,

• Vergi aslına bağlı kesilen cezalar
• Vadesi geldiği halde ödenmemiş veya ödeme süresi geçmemiş, bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının kalan %50’si,
• İştirak fiili nedeniyle kesilen vergi cezalarının kalan %50’si,
• Gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergisi asıllarına bağlı olmaksızın kesilen idari para cezalarının kalan %50’si,
• Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının kalan %70’i, • Vergilere ve gümrük vergilerine ilişkin faiz, gecikme zammı ve gecikme faizleri,

ödenmeyecektir.

2. İhtirazi Kayıtla Verilen Beyannamelerle Tahakkuk Eden Vergiler

Teklifle önerilen düzenlemeye göre, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle ihtirazi kayıtla beyan edilmiş ancak ödenmemiş vergilerin, dava konusu yapılıp yapılmadığına bakılmaksızın, kesinleşmiş alacaklarla ilgili düzenlemeler kapsamında yapılandırılması mümkündür.

Buna göre, ihtirazi kayıtla verilen beyannameler nedeniyle;

• Tahakkuk etmiş vergilerin tamamının,
• Bu vergiler için hesaplanacak gecikme zammı yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanan tutarın ödenmesi halinde,
• Gecikme zammı,

ödenmeyecektir.

3. Yargı Kararıyla Kesinleşen Ancak Ödeme Tebligatının Yapılmadığı Vergiler

Teklife göre, kapsama giren dönemlere ilişkin olarak, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle yargı kararı ile kesinleştiği halde mükellefe ödemeye yönelik tebligatın yapılmadığı alacakların, kesinleşmiş alacaklarla ilgili düzenlemeler kapsamında yapılandırılması mümkündür.

Buna göre;

• Yargı kararıyla kesinleşen vergilerin tamamının,
• Bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının %50’sinin,
• Bu vergiler için hesaplanacak gecikme faizi ve gecikme zammı yerine Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar Yİ-ÜFE’ye göre hesaplanan tutarın

ödenmesi halinde,

• Vergi aslına bağlı kesilen cezalar,
• Bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş olan vergi cezalarının kalan %50’si,
• Vergilere ilişkin gecikme zammı ve gecikme faizleri,

ödenmeyecektir.

Önerilen düzenlemeye göre, bu kapsamdaki alacaklar için ayrıca tebligat yapılmayacak, alacakların vade tarihi olarak Kanun’un yayımlandığı tarih kabul edilecektir. Ancak, yapılandırılan borcun belirlenen süre ve şekilde ödenmemesi durumunda, vade tarihinde değişiklik yapılmayacaktır.

4. Kesinleşmiş Alacakların Yeniden Yapılandırılması Uygulamasından Yararlanma Prosedürü

Kesinleşmiş alacakların yapılandırılması için 30.04.2023 tarihine kadar ilgili daireye yazılı olarak başvurulacak, yeniden yapılandırılan; Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, Ticaret Bakanlığı’na, Sosyal Güvenlik Kurumu’na, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil dairelerine ödenecek tutarların ilk taksiti 31.05.2023 tarihine kadar, diğer taksitler ise bu tarihi izleyen aylık dönemler halinde azami kırk sekiz eşit taksitte ödenecektir.

5. Gecikme Faizi veya Gecikme Zammı Yerine Ödenecek Faiz Tutarının Hesaplanması

Düzenleme kapsamında ödenecek alacak tutarının tespiti için vergi asıllarına;

• Vade tarihinden, Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı yerine,
• Daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması halinde, bu faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,

Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak ödenecek faiz tutarı hesaplanacaktır.

Teklifte Yİ-ÜFE tutarının hesaplanmasına ilişkin özel bir düzenleme yapılmamış, gecikme faizi veya gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın ödeneceği hükme bağlanmıştır.

Bu düzenleme nedeniyle, Yİ-ÜFE tutarının, fer'i alacaklar için esas alınan hesaplama yöntemi kullanılarak hesaplanması gerekmektedir. Bir başka ifadeyle ödenecek faiz tutarı;

• Gecikme faizi yerine hesaplanıyorsa gecikme faizi hesaplama yöntemi kullanılarak,
• Gecikme zammı yerine hesaplanıyorsa gecikme zammı hesaplama yöntemi kullanılarak,

hesaplanacaktır.

Dolayısıyla, Yİ-ÜFE tutarının hesaplanmasında;

• Vergi Usul Kanunu’na göre hesaplanan gecikme faizi ve 6183 sayılı Kanun’a göre hesaplanan gecikme zammının hesaplama yöntemi ve hesaplama süreleri değiştirilmeyecek,
• Aylık gecikme zammı/gecikme faizi oranı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları kullanılarak ödenecek faiz tutarı bulunacaktır.

Yapılandırmada esas alınacak Yİ-ÜFE aylık değişim oranları özel olarak tanımlanmıştır. Yİ-

ÜFE aylık değişim oranı olarak TÜİK tarafından her ay için belirlenen;

• 31.12.2004 tarihine kadar TEFE aylık değişim oranları,
• 01.01.2005 tarihinden itibaren ÜFE aylık değişim oranları,
• 01.01.2014 tarihinden itibaren Yİ-ÜFE aylık değişim oranları,
• 01.11.2016 tarihinden itibaren aylık %0,75 oranı,

kullanılacaktır.

6. Hesaplanan Tutarın Ödenmesi

Teklifin 9. maddesinde önerilen düzenlemeye göre, yukarıda özetlenen düzenlemeler kapsamında ortaya çıkacak borç tutarının peşin veya taksitle ödenmesi konusunda borçluların tercih yapmaları mümkündür. Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlara 48 aya kadar vade tanınabilmektedir.

Teklife göre, hesaplanan tutarın ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi halinde;

• Bu tutara Kanun’un yayımı tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz hesaplanmayacak,
• Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar üzerinden ayrıca % 90 indirim yapılacak,
• Kapsama giren idari para cezalarından (istisnaları hariç) % 25 indirim yapılacak,
• Yapılandırma ile ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde, fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE esas alınarak hesaplanacak tutardan % 50 indirim yapılacaktır.

Taksitli ödemenin tercih edilmesi halinde, taksitler ödeme süresine bağlı olarak belli bir katsayıyla artırılacaktır. Açıklanan artış katsayıları şöyledir:

• 12 eşit taksi için 1,09
• 18 eşit taksit için 1,135
• 24 eşit taksit için 1,18
• 36 eşit taksit için 1,27
• 48 eşit taksit için 1,36

7. Taksitlerin Zamanında Ödenmemesi

Yapılandırma hükümlerinden yararlanabilmek için öncelikle ilk iki taksitin süresinde ve tam ödenmesi gerekmektedir. Aksi halde yapılandırma bozulacaktır.

İlk iki taksitin zamanında ödenmesi koşuluyla, bir takvim yılında üç veya daha az taksitin süresinde ödenmemesi halinde, yapılandırma bozulmamaktadır. Ancak bu durumda, ödenmeyen taksit tutarlarının son taksiti izleyen ayın sonuna kadar, gecikilen süre için geç ödeme zammı ile birlikte ödenmesi gerekmektedir.

Bir takvim yılında üçten fazla taksitin süresinde ödenmemesi halinde Kanun’dan yararlanma hakkı tamamen kaybedilmektedir.

8. Varsa Devam Eden Davalar

Kanun Teklifinde, kesinleşmiş borçlarını yapılandırmak isteyenlerin, diğer koşullar yanında, dava açmamaları, açılmış davalardan vazgeçmeleri ve kanun yollarına başvurmamaları gerektiğine ilişkin bir hüküm önerilmektedir.

Kesinleşmiş vergi borcuyla ilgili olarak takip ve tahsil işlemlerinden veya başka nedenlerden kaynaklanan davalar olabilir. Bu tür davası olan borçluların borçlarının yapılandırılabilmesi için söz konusu borçlarla ilgili dava açılmaması, varsa açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması gerekmektedir. Bu koşul gereği, yapılandırmadan yararlanmak üzere başvuruda bulunan borçluların, başvuru süresi içinde, ilgili tahsil dairesine davadan vazgeçme dilekçesi vermesi gerekmektedir.

9. Kesinleşmiş Alacaklarla İlgili Özet Tablo

C) KESİNLEŞMEMİŞ VEYA DAVA AŞAMASINDA BULUNAN ALACAKLAR

1. Genel Olarak Ödenecek ve Tahsilinden Vazgeçilecek Alacaklar

Teklifte öngörülen düzenlemeye göre, kapsama giren ihtilaflı vergi ve cezaların bir kısmı ile güncelleme oranı dikkate alınarak hesaplanacak tutarın ödenmesi halinde, vergi ve cezaların bir kısmı ile faiz ve zamların tahsilinden vazgeçilecektir.

Ödenecek ve silinecek alacak tutarları, tarhiyatın / ihtilafın bulunduğu aşama dikkate alınarak aşağıda özetlenmiştir:

a) Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle ilk derece mahkemesi nezdinde dava açılmış ya da dava açma süresi henüz geçmemiş olan vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda

b) Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş ya da istinaf/itiraz veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya karar düzeltme yoluna başvurulmuş olan vergi tarhiyatları ile gümrük vergilerine ilişkin tahakkuklarda

Teklifte önerilen düzenlemeye göre, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle;

• İlgisine göre istinaf veya temyiz süreleri geçmemiş veya
• İtiraz/istinaf veya temyiz yoluna başvurulmuş ya da karar düzeltme talep süresi geçmemiş veya
• Karar düzeltme yoluna başvurulmuş

olan tarhiyat ve tahakkuklarda, ödenecek alacak asıllarının tespitinde, Kanunun yayımlandığı tarih itibariyle tarhiyatın/tahakkukun bulunduğu son durumdaki tutar esas alınır. Son kararın durumuna bağlı olarak ödenecek ve tahsilinden vazgeçilecek tutarlar aşağıdaki Tabloda yer almaktadır:

Son kararın terkin olması halinde;

Son kararın tasdik veya tadilen tasdik olması halinde;

Son kararın bozma kararı olması halinde;

Son kararın kısmen onama kısmen bozma kararı olması halinde, onanan kısım için;

Son kararın kısmen onama kısmen bozma kararı olması halinde, bozulan kısım için;

2. Gecikme Faizi veya Gecikme Zammı Yerine Ödenecek Faiz Tutarının Hesaplanması

Madde kapsamında ödenecek alacak tutarının tespiti için vergi asıllarına;

• Vade tarihinden, Kanun’un yayımlandığı tarihe kadar geçen süre için gecikme zammı yerine,
• Daha önce hesaplanmış gecikme faizi olması halinde, bu faizin hesaplandığı süre dikkate alınarak, gecikme faizi yerine,

Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak ödenecek faiz tutarı hesaplanacaktır.

Hesaplamayla ilgili konular bir önceki bölümde yapılmıştır.

3. Pişmanlık Talebiyle veya İzaha Davet Kapsamında Verilip Şartların İhlali Nedeniyle Kesilen Cezalar

Teklifin 3. maddesinin altıncı fıkrasında, Kanun’un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak, Kanun’un yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebi ile veya izaha davet kapsamında verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle dava açma süresi geçmemiş olan vergi cezaları için 3. maddenin üçüncü fıkrası hükümlerinin uygulanacağı hükme bağlanmıştır.

Pişmanlıkla veya izaha davet kapsamında verilen beyannamede yer alan vergi kesinleşmiş olduğundan, 3. madde kapsamına girmemektedir. Dolayısıyla bu maddede sadece cezaya ilişkin düzenleme önerilmektedir.

4. Uzlaşma Talepli Alacaklar

Teklifte yer alan düzenlemeye göre, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle, uzlaşma hükümlerinden yararlanılmak üzere başvuruda bulunulmuş, uzlaşma günü verilmemiş veya uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış, ancak dava açma süresi geçmemiş alacaklar için Kanun’un kesinleşmiş alacaklarla ilgili 3. maddesi hükmünden yararlanılması mümkündür.

Bu durumda olanların, düzenlemeden yararlanmak istemeleri durumunda, ödenecek ve silinecek tutarlar aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Madde hükmünden yararlanmak isteyen mükelleflerin uzlaşma talebinden vazgeçmeleri ve dava açmamaları gerekmektedir.

5. Hesaplanan Tutarın Ödenmesi

Teklifin 9. maddesinde yapılan düzenlemeye göre, yukarıda özetlenen düzenlemeler kapsamında ortaya çıkacak borç tutarının peşin veya taksitle ödenmesi konusunda borçluların tercih yapılabilmektedir. Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlara 48 aya kadar vade tanınmaktadır.

Teklife göre, hesaplanan tutarın ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi halinde;

• Bu tutara Kanun’un yayımı tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz hesaplanmayacak,
• Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar üzerinden ayrıca %90 indirim yapılacak,
• Kapsama giren idari para cezalarından (istisnaları hariç) %25 indirim yapılacak,
• Yapılandırma ile ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde, fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE esas alınarak hesaplanacak tutardan %50 indirim yapılacaktır.

Taksitli ödemenin tercih edilmesi halinde, taksitler ödeme süresine bağlı olarak belli bir katsayıyla artırılacaktır. Açıklanan artış katsayıları şöyledir:

• 12 eşit taksi için 1,09
• 18 eşit taksit için 1,135
• 24 eşit taksit için 1,18
• 36 eşit taksit için 1,27
• 48 eşit taksit için 1,36

6. Diğer Konular

Kanun teklifinde, yukarıda özetlenen konular dışında, kesinleşmemiş kamu alacaklarıyla ilgili olarak ayrıca aşağıdaki düzenlemeler yapılmaktadır.

• Ödenecek kamu alacaklarının tespitinde esas alınacak olan en son karar, tarhiyata/tahakkuka ilişkin verilen ve Kanun’un yayımlandığı tarihten önce taraflardan birine tebliğ edilmiş olan karardır.
• Kesinleşmemiş vergi borçlarını madde hükmünden yararlanarak yeniden yapılandırmak için başvuran ancak belirlenen ödeme şartını yerine getirmeyen borçlulardan ilk tarhiyata/tahakkuka göre belirlenen alacaklar başka bir işleme gerek olmaksızın takip edilir. Kanun’un yayımlandığı tarihten önce verilmiş olan en son yargı kararının, tarhiyatın/tahakkukun tasdikine ilişkin olması halinde, bu karar üzerine tahakkuk eden alacaklar takip edilir.
• Yapılandırma olanağından yararlanılabilmesi için madde kapsamına giren alacaklara karşı dava açılmaması, açılmış davalardan vazgeçilmesi ve kanun yollarına başvurulmaması gerekmektedir

D) İNCELEME VE TARHİYAT AŞAMASINDAKİ İŞLEMLER

1. Ödenecek ve Silinecek Kamu Alacakları

Teklifte yapılan düzenlemeye göre, başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir, tarh ve tahakkuk işlemlerine devam edilecektir.

Bu işlemlerin tamamlanmasından sonra yapılacak uygulama aşağıdaki Tabloda yer almaktadır:

Teklife göre, Kanun’un yayımından önce tamamlandığı halde, bu tarihten sonra vergi dairesi kayıtlarına intikal eden vergi inceleme raporları üzerine yapılacak tarhiyatlar için de bu düzenlemeden yararlanmak mümkündür.

2. İncelemede Olanların Matrah Artırımı Yapması

Teklife göre, Kanun’un yayımı tarihi itibariyle incelemede olanların matrah artırımına yasal bir engel yoktur.

Öte yandan, matrah veya vergi artırımında bulunulması, Kanun’un yayımı tarihinden önce başlanılmış olan vergi incelemeleri ile takdir işlemlerine engel teşkil etmemektedir. Ancak, matrah artırımı yapan mükelleflerde başlamış olan inceleme sonucunda tarhiyat yapılabilmesi için, incelemenin kanunun yayımı tarihinden itibaren yedi gün içinde sonuçlandırılması gerekmektedir. Aksi halde inceleme ve tarhiyat işlemlerine devam edilemeyecektir. Bu durumda sadece matrah veya vergi artırımı nedeniyle hesaplanan vergiler ödenecektir.

İncelemenin yasal süresinde bitirilmesi ve tarhiyata konu matrah veya vergi farkı tespit edilmesi durumunda, inceleme raporunun vergi dairesi kayıtlarına intikal ettiği tarihten önce artırımda bulunulmuş olması şartıyla inceleme ve takdir sonucu bulunan fark, Kanun’un matrah artırımı hükümleriyle birlikte değerlendirilecektir.

3. Pişmanlık Talebiyle veya İzaha davet Kapsamında Verilip Şartların İhlali Nedeniyle Kesilen Cezalar (Tebliğ Edilmemiş Cezalar)

Teklifin 4. maddesinin üçüncü fıkrasına göre, Kanun’un kapsadığı dönemlere ilişkin olarak Kanun’un yayımlandığı tarihten önce pişmanlık talebiyle veya izaha davet kapsamında verilip, ödeme yönünden şartların ihlal edildiği beyannameler ile kendiliğinden verilen beyannameler için kesilen ve Kanun’un yayımlandığı tarih itibarıyla tebliğ edilmemiş olan cezalar bu madde hükmüne göre yapılandırılabilmektedir.

Önerilen düzenlemeye göre, vergi aslına bağlı vergi cezalarının madde kapsamında tahsilinden vazgeçilebilmesi için verginin Kanun’un yayımlandığı tarihten önce ödenmiş olması veya 2. madde çerçevesinde ödenmesi gerekmektedir. Bu durumda, pişmanlık hükümlerinin ihlali üzerine kesilmesi gereken vergi ziyaı cezasına ilişkin ihbarname düzenlenerek mükellefe tebliğ edilecek ve mükellefin maddenin öngördüğü şartları (vergi aslının ödenmiş olması) yerine getirmesi halinde kesilen ceza terkin edilecektir.

Vergi aslına bağlı olmayan cezalarda yapılandırma talep edilmesi durumunda ise ceza tutarının %25’i ödenecek, kalan %75 silinecektir.

4. Tarhiyat Öncesi Uzlaşma Talepli İncelemeler

Teklifin 4. maddesinin beşinci fıkrasında yer alan düzenlemeye göre, Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle, tarhiyat öncesi uzlaşma talebinde bulunulmuş, ancak uzlaşma günü gelmemiş ya da uzlaşma sağlanamamış olmakla birlikte vergi/ceza ihbarnameleri mükellefe tebliğ edilmemiş alacaklar da madde hükmünden yararlanılabilmektedir.

Bu durumda, düzenlenen inceleme raporunun vergi dairesine intikali üzerine madde hükmü uygulanacaktır. Bu safhada da ödenecek tutarın tespitinde, tarhiyata ilişkin olarak düzenlenen vergi/ceza ihbarnamelerinde belirtilen tutarlar dikkate alınacaktır.

5. Başvuru ve Ödeme

Teklifin 4. maddesinde, inceleme aşamasında bulunan işlemlerle ilgili düzenlemeden yararlanılabilmesi için;

• İhbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren otuz gün içerisinde başvurulması,
• İlk taksit ihbarnamenin tebliğini izleyen aydan başlamak üzere aylık dönemler halinde on iki eşit taksitte ödenmesi,

gerektiği hükme bağlanmaktadır.

6. Diğer Konular

• Düzenleme ile getirilen kolaylıktan yararlanılabilmesi için dava açılmaması gerekmektedir.
• Yukarıda açıklanan düzenleme hükmünden yararlananların, ayrıca uzlaşma, tarhiyat öncesi uzlaşma ve vergi cezalarında indirim hükümlerinden yararlanmaları mümkün değildir.

E) PİŞMANLIKLA VEYA KENDİLİĞİNDEN VERİLEN BEYANNAMELER/BİLDİRİMLER

1) Ödenecek ve Silinecek Tutarlar

Kanun Teklifine göre, 30.04.2023 tarihine kadar, pişmanlıkla veya kendiliğinden verilen beyannameler ile gümrük idaresine bildirilecek gümrük vergisi aykırılıklarıyla ilgili olarak yapılacak uygulama aşağıdaki Tabloda yer almaktadır:

2. Emlak Vergisi Bildirimi

31.12.2022 tarihinden önce verilmesi gerektiği halde Kanun’un yayımı tarihi itibariyle emlak vergisi bildiriminde bulunmayan veya bildirimde bulunduğu halde vergisi eksik tahakkuk eden mükelleflerce bildirimde bulunulması ve aşağıdaki tablonun ilk sütununda yer alan tutarların ödenmesi durumunda, tablonun ikinci sütununda yer alan tutarlar silinecektir.

3. Hesaplanan Tutarın Ödenmesi

Pişmanlıkla veya kendiliğinden verilen beyannameler nedeniyle tahakkuk eden kamu alacaklarının yapılandırılması sonucu hesaplanan tutarın ödemesiyle ilgili özel bir düzenleme önerilmemiştir. Kanun kapsamında yapılandırılan bütün diğer alacakların ödenmesiyle ilgili genel düzenlemeler kapsamında ödeme yapılacaktır.

Teklifin 9. maddesinde yapılan düzenlemeye göre, yukarıda özetlenen düzenlemeler kapsamında ortaya çıkacak borç tutarının peşin veya taksitle ödenmesi konusunda borçluların tercih yapılabilmektedir. Tercihini taksitler halinde ödemek yönünde kullananlara 48 aya kadar vade tanınmaktadır.

Teklife göre, hesaplanan tutarın ilk taksit ödeme süresi içinde tamamen ödenmesi halinde;

• Bu tutara Kanun’un yayımı tarihinden ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz hesaplanmayacak,
• Fer’i alacaklar yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutar üzerinden ayrıca %90 indirim yapılacak,
• Kapsama giren idari para cezalarından (istisnaları hariç) %25 indirim yapılacak,
• Yapılandırma ile ödenecek alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde, fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE esas alınarak hesaplanacak tutardan %50 indirim yapılacaktır.

Taksitli ödemenin tercih edilmesi halinde, taksitler ödeme süresine bağlı olarak belli bir katsayıyla artırılacaktır. Açıklanan artış katsayıları şöyledir:

• 12 eşit taksi için 1,09
• 18 eşit taksit için 1,135
• 24 eşit taksit için 1,18
• 36 eşit taksit için 1,27
• 48 eşit taksit için 1,36

F) MATRAH VE VERGİ ARTIRIMI

Teklifte, belirlenen vergilendirme dönemlerine ilişkin matrahlarının veya vergilerinin belirli oranlarda artırılması halinde, bu yıllarla ilgili olarak inceleme ve tarhiyat yapılmayacağı öngörülmektedir.

Matrah ve vergi artırımı aşağıdaki dört vergi grubunda yapılabilecektir:

• Gelir Vergisi
• Kurumlar Vergisi
• Gelir Stopaj Vergisi (Sınırlı bazı ödemeler için)
• Katma Değer Vergisi

Açıklanan matrah veya vergi artırım oranları aşağıda yer almaktadır:

1. Gelir Vergisinde Matrah Artırımı

Gelir vergisi mükellefleri, ilgili yıllarda beyan ettikleri gelir vergisi matrahlarını aşağıda tabloda yer alan oranlarda artırdıkları takdirde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık gelir vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.

Artırımda bulunulacak yıllara ilişkin beyannamelerde matrah bulunmaması veya hiç beyanname verilmemiş olması durumunda, artırılacak asgari matrah tutarları mükellef grupları itibariyle belirlenmiştir. Bilanço esasına göre defter tutan ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı için geçerli asgari matrah tutarları aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Teklife göre, artırımda bulunulan yıla ait yıllık beyannamelerini kanuni sürelerinde vermiş, bu beyannameler üzerinden tahakkuk eden vergilerini süresinde ödemiş ve bu vergi türleri için Kanun’un 2. ve 3. maddelerinden yararlanmayanlar için uygulanacak vergi oranı %20 değil %15’tir.

Teklife göre;

• Geliri sadece gayrimenkul sermaye iradından oluşanlar için vergilemeye esas asgari matrah, bilanço esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutarların 2/5’inden,
• Geliri bunlar dışında kalan diğer gelir vergisi mükellefleri için işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler için belirlenmiş tutardan,

az olamamaktadır.

Öte yandan, birden fazla gelir unsuru elde eden mükelleflerce, vergi incelemesi ve tarhiyata muhatap olunmaması için, ilgili gelir unsuru itibariyle matrah artırımı yapılması gerekmektedir.

2. Kurumlar Vergisinde Matrah Artırımı

Kurumlar vergisi mükellefleri, kurumlar vergisi matrahlarını aşağıda tabloda yer alan oranlarda artırdıkları takdirde, kendileri hakkında artırımda bulunulan yıllar için yıllık kurumlar vergisi incelemesi ve bu yıllara ilişkin olarak daha sonra başka bir tarhiyat yapılmayacaktır.

Artırımda bulunulacak yıllara ilişkin beyannamelerde matrah bulunmaması veya hiç beyanname verilmemiş olması durumunda, artırılacak asgari matrah tutarları Kanun’da belirlenmiştir. Söz konusu tutarlar aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Gelir vergisinde olduğu gibi kurumlar vergisinde de vergisini tam ve gününde ödeyenler için %20 yerine %15 oranı dikkate alınarak vergi hesaplanacaktır.

Kurumlar vergisi matrah artırımında birkaç önemli konu bulunmakta olup, özetle belirtmek gerekirse;

• Matrah artırımında bulunulan yıllara ait zararların %50’si, 2022 ve izleyen yıllar kârlarından mahsup edilemeyecektir.
• Matrah artırımında bulunulan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak, Kanun’un yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır. Kanun’un yayımlandığı tarih itibariyle henüz kesinleşmemiş olan tarhiyatlar ise dikkate alınmayacaktır.
• İşe başlama ve işi bırakma gibi nedenlerle kıst dönemde faaliyette bulunan kurumlar hakkında ilgili yıllar için belirlenen asgari matrahlar, faaliyette bulunulan ay sayısı (ay kesirleri tam ay olarak) dikkate alınarak hesaplanacaktır.
• Daha önce stopaj yoluyla ödenmiş olan vergilerin, artırılan matrahlar üzerinden hesaplanan vergilerden mahsup edilmesi mümkün değildir.
• İstisna ve indirimler nedeniyle gelecek yıllarda matrahtan indirim konusu yapılabilecek tutarlar ile geçmiş yıl zararları artırılan matrahlardan indirilemeyecektir.
• Matrah artırımında bulunanların kurumlar vergisine mahsuben daha önce tevkif yoluyla ödemiş oldukları vergilerin iadesi ile ilgili taleplerine ilişkin inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir.
• Kurumların, %19,8 oranında stopaja tabi yatırım indirimi istisnasından yararlanan kazançlarının bulunması halinde, vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olunmaması için bu kazanç ve iratlar üzerinden tevkif edilen vergilerin, ait olduğu yıla ilişkin olarak matrah artırımından yararlanılması zorunludur.
• Bir üst paragrafta sayılan kazanç ve iratların muhtasar beyanname ile beyan edilmemiş olması halinde, vergi incelemesine ve tarhiyata muhatap olunmaması için, bu kazanç ve iratlara ait tevkifat matrahlarının, 30.04.2023 tarihine kadar, asgari matrahın %50’sinden az olmamak kaydıyla beyan edilmesi, ayrıca bu yıllar için kurumlar vergisi matrah artırımında bulunmaları şarttır.

3. Gelir/Kurumlar Vergisi Stopajında Artırım

Teklife göre, stopaja tabi belirlenen ödemelere ilişkin gayrisafi tutarının yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki oranlar kullanılarak ek vergi ödenmesi halinde, bu vergilendirme dönemleriyle ilgili olarak söz konusu ödemeler yönünden stopaj gelir vergisi incelemesi yapılamayacaktır.

Kapsama alınan ödemeler şunlardır:

Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasının;

- 1 numaralı bendinde yer alan ücret ödemeleri

- 2 numaralı bendinde yer alan serbest meslek işleri nedeniyle yapılan ödemeler

- 3 numaralı bendinde yer alan yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri

- 5 numaralı bendinde yer alan kira ödemeleri

- 6 numaralı bendinde yer alan kâr payı ödemelerinden

- 11 numaralı bendinde yer alan çiftçilere yapılan ödemeler

- 13 numaralı bendinde yer alan esnaf muaflığından yararlananlara yapılan ödemeler

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinin;

- Birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri

- Birinci fıkrasının (b) bendinde yer alan kooperatiflere ödenen kira bedelleri

- İkinci fıkrasında yer alan kâr payı ödemelerinden

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 30. maddesinin;

- Birinci fıkrasının (a) bendinde yer alan yıllara yaygın inşaat işleri istihkak bedelleri ile

- İkinci fıkrasında yer alan kâr payı ödemelerinden oluşmaktadır.

Kapsama alınan ödemeler için yapılacak artırım oranları aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Teklife göre, yıllar itibariyle verilen muhtasar beyannamede yer alan yukarıda belirtilen ödemelere ilişkin gayrisafi tutarların yıllık toplamı üzerinden, yukarıda yer alan tablodaki oranların uygulanması suretiyle hesaplanan vergi ödenecektir. Bu şekilde artırımda bulunanlar nezdinde, yararlanılan dönemlerle ilgili olarak söz konusu ödemeler yönünden stopaj gelir veya kurumlar vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılamayacaktır.

Stopaj gelir vergisi artırımıyla ilgili birkaç nokta aşağıda özetlenmiştir:

• Gelir Vergisi Kanunu’nun 94. maddesinin birinci fıkrasının 6 numaralı bendinde yer alan kâr payı ödemeleri ile Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. maddesinin ikinci fıkrasında ve 30. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan kâr payı ödemeleri için matrah artırımında bulunulması durumunda, kurumlar vergisi yönünden de matrah artırımında bulunulması gerekmektedir.
• Artırımda bulunulan yılın hiçbir dönmeminde muhtasar beyanname verimemiş veya bazı dönemlerinde beyanname verilmemiş olması durumunda yapılacak uygulama ayrıntılı olarak düzenlenmiştir.
• Artırımda bulunmak isteyenlerin, yıl içinde işe başlamaları ya da işi bırakmaları halinde faaliyette bulunulan vergilendirme dönemleri için (ay kesirleri tam ay olarak dikkate alınmak suretiyle) uygulama yapılacaktır.
• Artırımında bulunulan yıl içinde yer alan vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak,
• Kanun’un yayımından önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
• Artırıma esas ücret tutarı ve ödenen gelir vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacaktır.
• • Gelir (stopaj) vergisi artırımından yararlanılarak hesaplanan gelir vergisine herhangi bir istisna ve indirim uygulanması mümkün değildir.

4. Katma Değer Vergisinde Artırım

Teklife göre, verilen beyannamelerde yer alan hesaplanan katma değer vergisinin yıllık toplamı üzerinden aşağıdaki tabloda yer alan oranlar kullanılarak ek vergi ödenmesi halinde, ilgili dönemler için katma değer vergisi incelemesi ve tarhiyatı yapılamayacaktır.

Katma değer vergisi artırımıyla ilgili birkaç nokta aşağıda özetlenmiştir:

• Artırıma esas alınan ilgili yılın vergilendirme dönemlerinin tamamı için artırımda bulunulması zorunludur.
• Artırımda bulunulan yıl içindeki vergilendirme dönemlerine ilişkin olarak Kanun’un yayımlandığı tarihten önce yapılıp kesinleşen tarhiyatlar, ilgili dönem beyanı ile birlikte dikkate alınacaktır.
• Artırım talebinde bulunulan yılları izleyen dönemlerde yapılacak vergi incelemelerine ilişkin olarak artırım talebinde bulunulan dönemler için, sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden inceleme ve tarhiyat yapılabilecektir. Sonraki dönemlere devreden katma değer vergisi yönünden yapılan incelemelerde artırım talebinde bulunulan dönemler için tarhiyat önerilemeyecektir.
• Ödenen katma değer vergisi, gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınamayacak, ödenmesi gereken katma değer vergilerinden indirilemeyecek veya herhangi bir şekilde iade konusu yapılamayacaktır.

5. Beyan ve Ödeme Süresi

Teklife göre, matrah veya vergi artırımının 30.04.2022 tarihine yapılması gerekmektedir.

Hesaplanan veya artırılan verginin, peşin veya azami on iki eşit taksitte ödenmesi gerekmektedir. Bu vergilerin Kanun’da belirtilen şekilde ödenmemesi durumunda, gecikilen süre için gecikme zammı uygulanacak ve madde hükmünden yararlanılamayacaktır.

Teklifte ayrıca, matrah veya vergi artırımı sonucunda tahakkuk eden vergilerin tamamının ilk taksit ödeme süresinde peşin olarak ödenmesi durumunda, bu vergilerden % 10 indirim yapılması önerilmiştir.

G) MUHASEBE KAYITLARINDA DÜZELTME

Teklifte öngörülen düzenleme kapsamında,

• İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan mal, makine teçhizat ve demirbaşları kayda alma,
• Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan mal, makine, teçhizat ve demirbaşlar için düzeltme işlemleri yapma,
• Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan kasa mevcutları için düzeltme işlemleri yapma,
• Kayıtlarda olduğu halde işletmede bulunmayan ortaklardan alacaklar ile ortaklara borçlar arasındaki net alacak tutarında düzeltme yapma

olanağı getirilmektedir.

Uygulamanın vergisel sonuçları aşağıdaki Tabloda özetlenmiştir:

II- DİĞER DÜZENLEMELER

A) BAZI FİNANSMAN GİDERLERİNİN KURUM KAZANCINDAN İNDİRİMİ VE AF DÜZENLEMESİ

Kanun teklifiyle, Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 5. maddesinin üçüncü fıkrasında yapılacak değişiklikle, Kanun’un 19. maddesi kapsamında yapılan devirde, iştirak hissesi veya pay alımı dolayısıyla yapılan devir sonrasına ait finansman giderlerinin, devralan şirkette gider olarak dikkate alınabilmesi önerilmektedir.

Teklifin geçici 1. maddesiyle ayrıca, özetlenen değişikliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde söz konusu finansman giderlerinin indirimiyle ilgili inceleme ve tarhiyat yapılmaması ve vergi cezası kesilmemesi, daha önce yapılan tarhiyatlardan ve kesilen cezalardan varsa açılmış davalardan feragat edilmesi şartıyla vazgeçilmesi, tahakkuk eden vergilerin terkini önerilmektedir.

Teklifin genel gerekçesinde önerinin, şirket birleşme ve devirlerinin desteklenmesi amacıyla yapıldığı, madde gerekçesinde ise iştirak hissesi ve pay alımı dolayısıyla yapılan ve devir sonrasına tekabül eden finansman giderlerinin, devir sonrası devir alan kurum tarafından indirim yapılabileceği hususunun netleştirildiği açıklaması yer almaktadır.

B) DİĞER DÜZENLEMELER

Kanun Teklifiyle, yukarıda açıklanan düzenlemeler yanında;

• Genç girişimcilere sağlanan kazanç istisnası tutarının gelir vergisi tarifesinin ikinci gelir diliminde yer alan tutar olarak değiştirilmesi,
• TOKİ tarafından, konut ve konut ile birlikte ihale edilen yapım işlerine ilişkin olarak; 31.12.2023 tarihine kadar ilan ve duyurusu yapılmak suretiyle çıkarılacak ihaleler ile düzenlemenin yürürlük tarihi itibariyle ilan ve duyurusu yapılmak suretiyle ihaleye çıkarılmış olmakla birlikte henüz ihale tarihi geçmemiş olan ihalelerle sınırlı olmak üzere, bu ihalelerde TOKİ’nin almış olduğu ihale kararları ve TOKİ ile yükleniciler arasında düzenlenen sözleşmeler damga vergisi istisnası getirilmesi,
• Şuyuun izalesi yoluyla yapılan taşınmaz satışlarında, her bir devir ve iktisap bedeli için hesaplanan nispi harcın asgari maktu harçtan düşük olması nedeniyle asgari maktu harç alınması gerektiği durumlarda, devir ve iktisap sayısına bakılmaksızın, her bir taşınmazda devreden ve devir alanlardan birer adet asgari maktu alınması,
• Boru hatları ve elektrik telleri ile yapılan ve sürekli akış halinde olan malların ithaline ilişkin olarak, ithalatın yapıldığı döneme ait katma değer vergisi beyannamesinin verilme süresi sonuna kadar ödenen katma değer vergisinin, ithalatın yapıldığı dönemde indirim konusu yapılması, ayrıca önerilen düzenleme öncesine ilişkin olarak bu düzenlemeyle ilgili vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmaması, vergi cezası kesilmemesi,
• Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri ile Teknoloji Geliştirme Bölgesi dışında teşvik kapsamında çalışılabilecek süreye ilişkin Cumhurbaşkanının sahip olduğu %75’e kadar artırma yetkisinin %100’e çıkartılması, 

Önerilmektedir.

İlgili Kanun metnine aşağıdaki bağlantı yardımıyla ulaşabilirsiniz.

• Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi